DƯỚI BÓNG NHỮNG CÔ GÁI TUỔI HOA - Trang 51

sườn. Không có hoặc rất ít hành động, nhưng chủ yếu là không có tầm.
Sách của ông ta hỏng từ nền gốc, hay nói cho đúng hơn, chẳng có nền
gốc gì cả. Trong một thời đại như thời đại chúng ta, khi mà đời sống
ngày càng phức tạp không để lựa mấy thời giờ cho việc đọc, khi mà
bản đồ châu Âu đã chịu những chỉnh sửa sâu sắc và lại sắp chịu những
thay đổi có thể còn lớn hơn, khi mà đâu đâu cũng nảy ra những vấn đề
mới, đầy đe dọa, hẳn cậu cũng đồng ý với tôi rằng người ta có quyền
đòi hỏi nhà văn phải khác đi, chứ không phải chỉ là một đầu óc hoa mỹ
khiến chúng ta ngợp vào những cuộc tranh cãi dông dài và vô bổ về
những giá trị thuần túy hình thức mà quên rằng, bất cứ lúc nào chúng ta
cũng có thể bị hai làn sóng những kẻ Man Ri từ bên ngoài và từ bên
trong nhấn chìm. Tôi biết thế là báng bổ Trường Phái Chí Thánh của
cái mà các tôn ông nọ gọi là Nghệ Thuật vị Nghệ Thuật, nhưng ở thời
đại chúng ta, có những nhiệm vụ cấp bách hơn là sắp xếp những con
chữ một cách hài hòa. Sáng tác của Bergotte đôi khi khá quyến rũ, tôi
không phản bác, nhưng tổng lại, nó rất màu mè, rất mỏng mảnh và rất
thiếu tráng khí. Bây giờ, khi đặt mình vào địa vị của cậu với sự ngưỡng
mộ hoàn toàn thái quá đối với Bergotte, tôi hiểu thêm đoạn văn cậu đưa
tôi xem lúc nãy, mà tôi có lý do để bỏ qua, vì chính cậu đã nói rất thành
thật rằng đó chỉ là mấy dòng nguệch ngoạc của trẻ con (quả là tôi có
nói vậy, song tôi hoàn toàn không nghĩ thế). Mọi lỗi lầm đều có thể tha
thứ, nhất là lỗi lầm của tuổi trẻ. Xét cho cùng, nhiều gã khác ngoài cậu
cũng có những lỗi lầm tương tự và cậu không phải chàng trai duy nhất
nghĩ mình vào lúc cảm hứng cũng là thi sĩ. Nhưng trong đoạn văn cậu
đã đưa tôi đọc, người ta thấy rõ cái ảnh hưởng xấu của Bergotte. Tất
nhiên, tôi sẽ không làm cậu ngạc nhiên khi nói rằng ở đó, không thấy
bất kỳ nét hay nét đẹp nào học được từ ông ấy, bởi ông ấy là bậc thầy
trong nghệ thuật viết - thực ra cũng nông cạn thôi - một bút pháp mà ở
tuổi cậu, thậm chí những yếu tố sơ đẳng cũng chưa thể nắm vững được.
Nhưng chỉ riêng việc sắp xếp những chữ thật kêu rồi sau đó mới lo đến
nội dung, đã là sai lầm, là trái khoáy rồi. Đó là dắt cái cày trước con
trâu. Thậm chí tôi thấy trong nhiều tác phẩm của Bergotte, tất cả những