DƯỚI BÓNG NHỮNG CÔ GÁI TUỔI HOA - Trang 536

của Albertine. Luôn luôn tỏ ra âu yếm độ lượng đối với tính khí bồng
bột phù phiếm của Albertine, Andrée ứng xử như một người bạn cả
trong lời nói, nụ cười lẫn trong hành động. Để khiến người bạn gái
nghèo được sung sướng và hưởng sự xa hoa của mình, tôi đã thấy
Andrée, ngày lại ngày, đôn đáo một cách hoàn toàn vô tư, vất vả hơn cả
một triều thần xoay xở để tranh thủ sự sủng ái của nhà vua. Hễ ai tỏ ra
xót thương tình cảnh nghèo nàn của Albertine trước mặt Andrée, cô
luôn có những lời ngọt ngào chia sẻ và sẵn sàng vì Albertine mà cất
công vất vả nghìn lần hơn vì một cô bạn giàu có. Nhưng nếu ai đưa ra ý
kiến rằng có lẽ Albertine không nghèo như người ta nói, đôi mắt và
vầng trán vẩn lên một thoáng u ẩn không dễ gì nhận ra; cô có vẻ như
bực bội. Và nếu ai đi đến chỗ nói rằng xét cho cùng, có lẽ Albertine
cũng không đến nỗi khó kiếm chồng như người ta nghĩ, cô liền phản
đối mạnh mẽ, gần như giận dữ: “Hỡi ôi, có đấy, bạn tôi sẽ ế chồng! Tôi
biết thế và điều đó làm tôi rất buồn!” Còn về tôi, cô là người duy nhất
trong nhóm không bao giờ nhắc lại với tôi một điều gì không mấy dễ
chịu người ta nói về tôi; hơn thế nữa, nếu chính tôi là người kể lại, cô
làm bộ như không tin hoặc đưa ra một cách giải thích khiến lời gièm ấy
trở nên vô hại; toàn bộ những phẩm chất ấy, người ta gọi là sự khéo léo
tế nhị. Đó là nét riêng đặc trưng cho những người khen ngợi ta đã bảo
toàn danh dự qua cuộc đấu súng, rồi nói thêm rằng chuyện đó không bõ
để ta nhận lời thách đấu, như vậy càng làm tăng, trong mắt của chính
bản thân ta, lòng can đảm ta đã thể hiện trong hoàn cảnh không bắt
buộc phải thế. Họ tương phản hoàn toàn với loại người cũng trong
trường hợp ấy sẽ nói với ta: “Hẳn là ông đã thấy phiền lòng vì phải đấu
súng, nhưng mặt khác, ông không thể nuốt nhục như thế, ông không thể
làm khác.” Nhưng vì cái gì cũng có mặt phải, mặt trái, nếu sự thích thú,
hay ít nhất, sự dửng dưng của các bạn ta khi nhắc lại với ta một điều gì
xúc phạm ai đó nói về ta, chứng tỏ họ không tự đặt mình vào địa vị của
ta khi thuật lại điều đó, thọc mũi dao vào ruột ta, thì cái nghệ thuật mà
một loại bạn khác của ta, những người khéo léo tế nhị, vận dụng để
luôn luôn giấu ta những gì họ nghe thấy thiên hạ nói về hành xử của ta,