muốn thuyết phục mẹ rằng ông ta còn đáng ngưỡng mộ hơn mẹ nghĩ,
bởi vì tính nhỏ mọn ưa gièm pha bao nhiêu thì tình cảm thân thiết thích
đề cao bấy nhiêu. “Ông ấy đã nói như thế nào nhỉ?...À, ‘với các ông
hoàng thì có giời mà biết’...”
“Phải, đúng như mình nói. Em đã nhận thấy thế, quả là rất tinh tế. Ta
thấy rõ là ông ấy có kinh nghiệm sống rất sâu sắc.”
“Thật kỳ lạ, ông ấy lại nhận lời đến ăn tối với vợ chồng Swann và
ông ấy gặp ở đấy những người đúng mực, những viên chức. Madame
Swann moi đâu ra cả đám khách ấy?”
“Mình có nhận thấy ông ấy nêu nhận xét ‘Khách đến nhà này chủ
yếu là đàn ông’ với vẻ tinh quái như thế nào không?”
Và cả cha lẫn mẹ đều ra sức bắt chước cách ông De Norpois nói cái
câu đó, như thể họ đang cố nhại ngữ điệu của Bressant hay của Thiron
trong vở Người đàn bà thủ đoạn hay vở Chàng rể của ông Poirie
vậy.
Nhưng người khoái nhất một trong toàn bộ những câu ông nói, là
Françoise, nhiều năm sau, bác vẫn không “giữ được vẻ mặt nghiêm”
mỗi khi nghe nhắc lại chuyện ngài đại sứ đã đánh giá bác là “đầu bếp
thượng đẳng”, điều đã được mẹ xuống bếp truyền đạt với bác, như sau
buổi “duyệt binh”, vị bộ trưởng Chiến tranh chuyển lời ngợi khen của
một quốc vương đến thăm. Tôi xuống bếp trước mẹ. Bởi vì trước đó,
tôi đã bắt Françoise, con người hòa-bình-chủ-nghĩa tàn bạo, phải hứa sẽ
không làm con thỏ bác phải giết thịt quá đau đớn và tôi chưa được tin
gì về cái chết đó cả. Françoise bảo đảm với tôi rằng mọi sự đã diễn ra
rất nhanh chóng, không thể nào tốt đẹp hơn: “Tôi chưa bao giờ thấy
con vật nào như thế; nó chết không nói một lời nào; cứ như thể nó bị
câm ấy.” Vốn không thạo tiếng loài vật, tôi lập luận rằng có lẽ loài thỏ
không kêu quang quác như loài gà. “Cậu hãy đợi đấy,” Françoise bảo
tôi, bất bình về sự dốt nát của tôi, “để xem bọn thỏ có kêu thét dữ dội
bằng lũ gà không. Thậm chí, giọng chúng còn khỏe hơn nữa cơ.”
Françoise nhận những lời khen của ông De Norpois với cái vẻ bình dị
tự hào, ánh mắt vui tươi và thông minh - dù chỉ trong thoáng chốc - của
một nghệ sĩ nghe người ta nói về nghệ thuật của mình. Dạo xưa, mẹ tôi
