Ngày đầu năm mới, trước tiên tôi đi thăm họ hàng cùng mẹ; để tránh
cho tôi khỏi mệt, mẹ, dựa vào một lộ trình do cha vạch sẵn, đã sắp xếp
trước vận trù các cuộc thăm theo khu phố chứ không theo thứ bậc quan
hệ họ tộc. Nhưng vừa bước vào phòng khách một bà cô họ khá xa, mà
sở dĩ chúng tôi đến đầu tiên là vì bà ở gần nhà chúng tôi, mẹ đã thất
kinh khi trông thấy người bạn thân nhất của một ông bác dễ giận dỗi
nhất trong số chú bác tôi; ông này mang mứt hạt dẻ đến làm quà, thể
nào ông ta cũng sẽ mách bác tôi là chúng tôi đã không bắt đầu tua chúc
Tết bằng việc đến thăm bác tôi. Ông bác này chắc chắn sẽ phật ý, bác
ấy thấy điều quá ư tự nhiên là chúng tôi phải xuất phát từ nhà thờ
Madeleine đến thẳng nhà bác ở cạnh Vườn Bách thảo trước khi dừng
lại ở Saint-Augustin rồi đi tiếp đến phố Trường Dược.
Thăm viếng xong xuôi (bà tôi miễn cho chúng tôi, vì đằng nào tối
hôm ấy, chúng tôi cũng ăn tại nhà bà), tôi chạy đến tận vườn Champs-
Élysée để nhờ bà bán hàng quen giao cho chị giúp việc nhà Swann
hằng tuần vẫn đến mua bánh ngọt mấy lần, một bức thư; bức thư này,
ngay từ hôm Gilberte làm cho tôi xiết bao buồn khổ, tôi đã quyết định
sẽ gửi cho nàng vào ngày đầu năm mới, trong đó tôi nói với nàng rằng
tình bạn cũ của chúng ta chấm hết với năm cũ, rằng tôi đã quên hết mọi
đau buồn, thất vọng, và bắt đầu từ Mồng Một tháng Giêng, chúng ta sẽ
xây dựng một tình bạn mới bền vững không gì phá vỡ nổi, tuyệt vời
đến nỗi tôi hy vọng Gilberte sẽ lấy làm tự hào gìn giữ trọn vẻ đẹp của
nó và kịp thời báo cho tôi, như bản thân tôi cũng hứa sẽ làm thế, hễ
xuất hiện bất cứ nguy cơ nhỏ nào khả dĩ gây hại cho nó. Trên đường về,
Françoise dừng tôi lại ở một quầy hàng giữa trời, ở đó bác chọn mua
làm quà Tết cho chính mình một tấm ảnh chụp Giáo hoàng Pie IX và
một tấm chụp Raspail
, còn tôi thì mua một tấm hình nữ nghệ sĩ La
Berma. Người nghệ sĩ được vô vàn người hâm mộ mà chỉ có mỗi một
gương mặt duy nhất này để đáp lại thì xem ra cũng hơi nghèo nàn - bất
biến và mong manh như tấm áo của kẻ không còn gì khác để thay và
trong tấm hình đó, bao giờ bà cũng chỉ có thể phô ra cái nếp nhỏ bên
