của đời mình không phải bao giờ cũng là, mặc dù đa phần trường hợp
là như thế, cái bản chất ban đầu được phát triển lên hay tàn tạ đi, gia
tăng hay giảm thiểu; đôi khi, nó là một bản chất ngược hẳn lại, một
chiếc áo lộn trái. Trừ phi ở nhà Verdurin, vợ chồng này vốn mê ông, cái
vẻ do dự của Cottard, sự rụt rè, thái độ hòa nhã quá xá của ông hồi trẻ
đã khiến ông luôn luôn bị chế giễu. Người bạn thiện tâm nào đã khuyên
ông nên ra mặt giá băng? Địa vị cao sang của ông cho phép ông dễ
dàng làm thế. Ở khắp mọi chỗ, trừ nhà Verdurin, nơi ông theo bản năng
trở lại là chính mình, ông đều làm bộ lạnh lùng, cố tình im lặng, khi
phải nói thì hống hách, không quên văng ra những điều khó chịu, ông
có thể đem thử nghiệm thái độ mới này trước những khách đến thăm
bệnh chưa từng gặp ông, do họ không có căn cứ để so sánh và sẽ rất
ngạc nhiên khi biết ông không phải người có bản tính cục cằn. Chủ yếu
là ông cố tỏ ra vô cảm và thậm chí khi đi tua các phòng bệnh, ông xổ ra
vài câu chơi chữ, làm tất cả mọi người phì cười, từ ông viện trưởng đến
gã sinh viên ngoại trú mới nhất, bao giờ ông cũng tỉnh khô không đụng
đậy một cơ nhỏ nào trên gương mặt vốn đã khó nhận ra từ khi ông cạo
nhẵn cả râu lẫn ria.
Cuối cùng, xin nói hầu tước De Norpois là ai. Ông đã là công sứ toàn
quyền hồi trước chiến tranh và đại sứ vào thời kỳ khủng hoảng 16
tháng Năm
, và mặc dù vậy, trước sự ngạc nhiên của bao người, từ đó
ông vẫn nhiều lần được giao phó trọng trách đại diện cho nước Pháp
trong những sứ mệnh phi thường - và thậm chí với tư cách là Thanh tra
Quốc trái ở Ai Cập
, tại đó nhờ khả năng đặc biệt về tài chính, ông đã
lập được những công trạng quan trọng - dựa vào những nội các cấp tiến
mà một tay tư sản phản động đơn giản ắt không chịu phục vụ, những
nội các mà quá khứ, những mối quan hệ và quan điểm của ông De
Norpois ắt khiến họ liệt ông vào loại khả nghi. Song các vị bộ trưởng
tiến bộ ấy dường như hiểu ra rằng bằng một sự bổ nhiệm như vậy, họ
đã chứng tỏ đầu óc họ cởi mở biết bao trong những chuyện liên quan
đến những lợi ích cao cả của nước Pháp, vượt hẳn những chính trị gia
tầm thường, xứng đáng được chính tờ Journal des débats
