là tôi, mời tôi vào ngồi bên họ một lát, ngỏ ý muốn tôi vận dụng ảnh
hưởng của tôi đối với con gái họ theo chiều hướng này, nọ, về chuyện
này, chuyện nọ. Tôi nhớ lại bức thư trọn vẹn ngọn ngành, đầy sức
thuyết phục tôi viết cho ông Swann cách đây chưa lâu, mà ông thậm chí
không thèm trả lời. Tôi thán phục cuộc đời, không biết bằng cách nào,
đã cởi dễ dàng đến thế mọi nút thắt mà đầu óc, luận lý cũng như trái
tim đều bất lực không thể cải hoán mảy may, không thể giải quyết dù
chỉ là một trong những khó khăn đó. Vị thế mới của tôi với tư cách là
bạn của Gilberte, có ảnh hưởng tốt đối với nàng, giờ đây khiến tôi được
hưởng đặc ân nơi đây, như thể, với tư cách là đồng môn của hoàng tử
con vua trong một trường trung học, lại luôn đứng đầu lớp, nhờ sự ngẫu
nhiên đó, tôi được ra vào Hoàng cung và dự những buổi kiến triều; với
thái độ thiện tâm vô hạn độ, như thể ông không bận bù đầu với những
công việc cao cả, Swann đưa tôi vào trò chuyện cả tiếng đồng hồ trong
thư viện nhà ông, ở đó, đáp lại những câu hỏi mà do xúc động, tôi
không hiểu lấy một từ nào, tôi chỉ còn biết ấp a ấp úng hoặc im lặng rụt
rè, có lúc huy động hết can đảm bật ra được vài lời ngắn ngủn, thì
chẳng ý nào ăn nhập với ý nào; ông cho tôi xem những đồ mỹ nghệ tinh
xảo và những cuốn sách mà ông cho là có thể tôi thích, mà tôi giả định
trước không chút nghi ngờ rằng về giá trị thẩm mỹ, chúng còn vượt xa
tất cả những thứ có trong Bảo tàng Louvre và Thư viện Quốc gia,
nhưng tôi không được xem. Vào những lúc như vậy, người quản gia
của ông ắt sẽ khiến tôi vui thích nếu bác ta hỏi xin tôi chiếc đồng hồ,
chiếc kẹp cà vạt, đôi giày cao cổ hoặc xin tôi ký vào một văn bản công
nhận bác ta là người thừa kế của mình: đúng như cái thành ngữ dân
gian thiệt hay ”tôi không biết mình đang làm gì”; người ta không biết
ai đặt ra nó, cũng không biết tác giả của các bản anh hùng ca nổi tiếng,
nhưng cũng như những bản hùng ca ấy và trái ngược với lập luận của
Wolf
, nó chắc chắn phải có một tác giả (một trong những bộ óc đầy
phát kiến và khiêm nhường ta vẫn gặp hằng năm, những con người làm
ta giàu thêm những phát hiện như “đặt tên cho một gương mặt”, nhưng
không hề cho biết tên của chính mình). Cùng lắm, ngay cả khi tôi được
