tay người khác. Phòng khách nhà Swann, do vậy, giống như những
khách sạn ở những thành phố có suối nước khoáng, nơi các bức điện tín
được trưng ra nơi công cộng.
Vả chăng, những người đã từng biết Swann-của-ngày-xưa không chỉ
ở bên ngoài giới thượng lưu, như trường hợp tôi được làm quen với
ông, mà cả bên trong giới thượng lưu, bên trong cái môi trường
Guermantes, nơi mà, ngoại trừ đối với những ông hoàng bà chúa, người
ta đòi hỏi hết sức gắt gao về trí tuệ và sức hấp dẫn, nơi cả những bậc lỗi
lạc mà người ta thấy là chán ngắt hay tầm thường cũng bị loại trừ,
những người ấy hẳn rất ngạc nhiên khi nhận thấy Swann-của-ngày-xưa
chẳng những mất hết cung cách tế nhị kín đáo khi nhắc đến những mối
quan hệ của mình, mà còn hết luôn cả khó tính trong việc chọn bạn
giao du nữa. Làm sao một Madame Bontemps thông phàm là thế, dữ
tợn là thế, mà không làm ông điên tiết? Làm sao ông có thể tuyên bố là
bà ta khả ái? Ký ức về môi trường Guermantes lẽ ra phải ngăn ông,
nhưng thực tế, nó lại khuyến khích ông làm thế. Dĩ nhiên, trái với ba
phần tư giới thượng lưu, những người trong gia đình Guermantes quả là
có nhã thức, thậm chí là một cái “gu” tinh tế, nhưng cũng nhiễm thói
trưởng giả học làm sang, do đó nhã thức ấy có thể tạm thời có lúc
không được vận dụng. Nếu đối tượng là một người nào đó không phải
thiết yếu cho phe cánh này, chẳng hạn một vị bộ trưởng Ngoại giao,
đảng viên Cộng hòa hơi trịnh trọng một chút, hay một ngài viện sĩ hàn
lâm ba hoa, thì cái “gu” đó được vận dụng triệt để chống lại người đó -
Swann hẳn sẽ thấy ái ngại cho Madame de Guermantes phải ngồi cạnh
những người khách như thế trong một bữa tiệc ở một đại sứ quán, so
với họ, người ta ưng một tôn ông thanh lịch hơn, ưng hơn gấp ngàn lần,
có nghĩa là một tôn ông thuộc môi trường Guermantes, vô tích sự,
nhưng mang tinh thần Guermantes, một người cùng cạ. Có điều, nếu
một nữ đại công tước hay một quận chúa mang dòng máu hoàng tộc
thường hay ăn tối ở nhà Madame de Guermantes, thì cũng được coi
như cùng hội cùng thuyền, mặc dù không mang chút tinh thần
Guermantes nào, cũng chẳng sở hữu quyền gì trong phe cánh ấy.
