Hoàng thái tử Hoảng cùng với Công bộ thị lang Nguyễn Hiền đi dọc biên
thùy với nhà nam Tống từ cửa Pha Lũy đến châu Vĩnh An.
Cả nước đang sôi sục khí thế kháng giặc giữ nước.
Bữa nọ phu nhân nói với thái sư:
- Cả nước tất bật lo đánh giặc, nhưng liệu quân ta có cản được nó từ
biên ải không ông?
- Cái đó còn tùy sức giặc. Nếu giặc mạnh quá, ta chỉ đánh cầm chừng
rồi dụ nó vào sâu đất mình mà đánh, tản mỏng nó ra thì điền binh, dân binh
cũng có thể đánh được.
- Nếu giặc cứ vào sâu mãi, vào tới Thăng Long thì sao?
- Thăng Long thì phải quyết giữ chứ bà.
- Nhưng nếu sức giặc mạnh quá thì sao hả ông? – Phu nhân hỏi và có
ý hơi nghi ngờ về sức mạnh của quân ta.
Thái sư Trần Thù Độ với vẻ điềm tĩnh vốn có lại đáp:
- Nếu sức giặc vẫn cường thì ta tạm nhường nó, luồn về sau nó mà
đánh, chia cắt đường về của nó, quân nó đầu đuôi không ứng cứu nhau
được ắt phải hoảng loạn mà bỏ chạy.
Nhìn phu nhân, Thái sư vuốt râu rồi nhón một khẩu trầu nhai bỏm
bẻm. Lát sau ông lại nói:
- Bà phải bình tâm, phải tin vào triều đình, tin vào muôn dân. Nếu vạn
nhất phải bỏ kinh thành lập trận tuyến để cản giặc, thời đó cũng là chuyện
thường trong binh pháp. Bà nên biết, mất kinh thành không có nghĩa là mất
nước. Nước chỉ mất khi vua tối, tôi hèn, lòng dân ly tán. Còn như từ vua, tôi
cho chí muôn dân khắng khít một lòng giữ nước, dẫu thế giặc có mạnh,
nước cũng không vì thế mà mất được. Tuy vậy, cuộc chiến sẽ rất cam go.
- Ông ạ, tôi mặc giả trang với mấy đứa hầu gái đi chợ. Nghe họ kháo
nhau nước sắp có giặc, nhưng không thấy ai tỏ ra sợ hãi. Qua mấy phố, phố
nào cũng thấy dân binh chăm chỉ tập tành lắm. Lại hôm vừa rồi ở quê có
người lên thăm, khoe làng nào cũng có một đội điền binh, tập riết lắm. Mà
