- Thật là đại hạnh, được hai vua cùng lúc đến thăm nhà. Các đồng liêu
mà biết lại ghen tị với ta đây. Thượng hoàng và bệ hạ trăm công nghìn việc,
còn ta thì rảnh rỗi nhàn hạ. Biết thượng hoàng và bệ hạ thương ta vì Linh từ
thất lộc, sợ ta buồn. Không buồn sao được, gắn bó với nhau cả cuộc đời.
Nhưng sớm muộn ai cũng đến lượt phải ra đi thôi. Cái mà ta không tránh
được cũng là cái mà ta không trốn được, không chống lại được thì buồn bã,
phiền muộn cũng là vô ích cả. Hơn nữa ta tuy già, nhưng vẫn đủ sức chịu
đựng, mong thượng hoàng cùng bệ hạ hãy lưu tâm đến công việc quốc gia
trọng đại. Ta giận mình tuổi cao, sức yếu không cùng gánh vác việc nước
được nữa, chứ thực lòng ta vẫn áy náy về người Mông Cổ không để cho
nước ta yên đâu. Nuốt xong nước Tống, Mông Cổ sẽ quay vó ngựa sang ta,
vừa rửa hận vừa thôn tính. Việc này thượng hoàng và bệ hạ phải tính kỹ
lắm. Ta sợ nhà Tống khó trụ nổi vài năm nữa. Vì vậy, nước mình phải lo
như ngày mai giặc sẽ tràn vào cõi.
Thượng hoàng vui vẻ nói:
- Chú nghĩ về sự sinh sự tử như vậy là đáo lý. Chính Phật cũng dạy:
Không có cái gì được sinh ra lại không bị hoại diệt. Cũng tức là ai được
sinh ra thời sẽ chết và ai chết lại sẽ được sinh ra. Ai hiểu điều đó, mọi sự
đều trở nên nhẹ nhàng.
Nhân chú hỏi về quân Mông Cổ và chuyện nhà Tống. Nhà nam Tống
bị diệt vong là điều khỏi phải bàn. Bởi triều đình đua nhau hưởng lạc, và nó
chỉ làm mỗi một việc là ngăn cản những ai có lòng yêu nước, từ quan lại
trong triều đến nghĩa quân nơi thôn dã, để làm vừa lòng trước kia là quân
Kim còn bây giờ là quân Mông Cổ. Nó sẵn sàng cắt đất và cống nạp để cầu
hòa. Đôi khi chấp nhận cả những áp đặt nhục nhã. Như trước đây dưới triều
Tống Khâm tông (1110 - 1127) phải tôn xưng hoàng đế nhà Kim là bá phụ,
phải cử các thân vương và tể tướng sang Kim làm con tin. Nhưng nếu so
triều Tống Lý tông (1225 - 1272) hiện nay với Tống Khâm tông hơn một
trăm năm trước thì thời của Khâm tông, nước Tống còn mạnh hơn nhiều.
Thái sư xua xua tay:
