Các quan đứng đầu sáu bộ, sáu khoa và các đô, đài, sảnh, viện lần
lượt tâu lên các việc đã làm và đang làm. Vua lấy làm đẹp ý và thầm biết ơn
Thái sư điều hành việc nước hơn cả điều mà vua hằng trông đợi.
Vua hỏi quan Tư khấu về ruộng đất, đê điều. Quan Tư khấu tâu báo
các việc đâu đấy đều rõ ràng, tỉ mỉ. Việc đê thì tới cuối mùa xuân sang năm
là hoàn tất.
Ngay sau đó vua sai đại thần là Lưu Miễn lập một phái bộ chia làm
nhiều đoàn đi kiểm xét toàn bộ con đê từ nguồn tới biển, chỗ nào còn
khuyết hãm phải cho người bồi trúc ngay trước mùa mưa lũ. Phân cho các
lộ phải quản đê trong địa phận của lộ mình. Mỗi lộ được đặt chức quan Hà
đê chánh, phó sứ chuyên coi sóc việc đê điều. Nhân đó vua nhắc đô tổng
quản coi việc quân ở các lộ, gặp lúc việc tập luyện đã vãn phải đốc thúc
quân lính phối hợp với dân chúng trong vùng khi công việc đồng áng, mùa
vụ đã xong cùng nhau đắp đập, đào mương, khơi lạch đề phòng lụt, hạn.
Vua lại hỏi quan Tư khấu về số lượng ruộng quốc điền ở các làng xã
và số dân không có ruộng đất. Nghe xong, vua dụ rằng:
- Hiện nay trong hương ấp nhiều gia đình nông phu không có ruộng
đất, quanh năm phải đi làm mướn cho các điền chủ hoặc lĩnh canh nộp tô
cho các chủ ruộng. Công sá rẻ mạt, giá tô ruộng chủ thu cao, nên người
nông phu làm đến kiệt sức vẫn không đủ ăn. Ta được biết, nhiều điền binh
đến kỳ trưng tập, không có gạo mang theo nên phải bỏ trốn vào rừng, hoặc
có người chỉ đủ gạo nộp ăn ngày một bữa suốt cả tháng tập tành. Thái sư
biết việc này nên đã có lệnh cho toàn cõi: - Điền binh trong thời gian tập
luyện sẽ được kho gạo của nhà nước cấp cho ăn đủ, lại cấp cả tiền gạo ăn
đường cho những người ở xa nơi trưng tập từ hai mươi dặm trở lên. Và sau
lễ thượng nguyên vào đầu năm tới, các làng xã phải bán ruộng quốc điền
cho dân cùng đinh. Các hộ nông phu từ năm người trở lên được mua một
diện
[8]
, từ bốn người trở xuống được năm sào. Giá không nên thu cao, bởi
người nông phu còn nghèo lắm. Theo ta, mỗi diện chỉ thu năm quan tiền là
vừa. Nhà nào nghèo quá, nhà nước sẽ bán chịu và cho trả dần. Để ruộng ấy
khỏi lọt vào tay điền chủ thì các ruộng có nguồn gốc quốc điền trong ba đời
