- Vậy chớ bệ hạ muốn ban ý gì với lão tăng đây?
- Đại sư, nay mai nước mình chắc phải đương đầu với giặc dữ Mông -
Thát. Trước khi vào việc lớn, trẫm muốn biết lòng dân đối với triều đình.
Liệu khi đất nước lâm nguy, dân có cố kết cùng với triều đình kháng giặc?
Điều lo mấu chốt của trẫm là ở chỗ đó, mà ta có giữ được nước hay không
cũng là ở chỗ đó.
Đại sư vừa gần dân vừa có nhãn quan thấu thị nhìn xa thấy rộng,
mong đại sư chỉ giáo, nếu triều đình có điều gì lầm lỡ, sớm tu chính may ra
còn kịp.
Thấy nhà vua thực tâm cầu kiến, suy nghĩ giây lâu, đại sư nói:
- Tâu bệ hạ, sao bệ hạ còn phải hỏi về lòng dân nữa. Hãy cứ xem các
việc bệ hạ đang làm và đã làm có phải vì dân không. Giảm bớt tô thuế,
khoan nới hình án, đắp đê phòng lụt, ngăn mặn từ nguồn tới biển, cho khai
hoang vỡ hóa miễn tô thuế dài dài lại cấp sổ địa bạ cho làm chủ đất ấy; mới
đây lại bán ruộng quốc điền cho các điền phu không có ruộng đất. Ai không
có tiền, nhà nước còn bán chịu cho trả dần.
Các việc ấy thử hỏi không vì dân còn vì ai nữa. Lòng bệ hạ thương
dân nên lúc nào cũng đau đáu việc dân. Bệ hạ nên biết, người dân tuy ít học
nhưng họ tinh lắm, thoáng một cái là họ biết ngay. Bởi các chính lệnh của
bệ hạ ban ra có lợi hay có hại cho dân nước, chính là vị thuốc thử đó.
Thiền lão tôi có cảm nhận từ khi bệ hạ lên Yên Tử gặp Phù Vân quốc
sư gần hai chục năm trước, và từ khi bệ hạ tự nắm quyền đại chính thì bệ hạ
đã lấy cái tâm của thiên hạ làm tâm của mình, lấy ý muốn của muôn dân
làm ý muốn của mình. Vậy khi đã vì muôn dân mà hành hóa thì nước ấy là
nước của dân chứ. Cứ như lúc này, kẻ nào chống lại bệ hạ là chống lại
muôn dân. Dân nước sẽ xé xác kẻ làm loạn chứ chẳng cần đến binh lính của
bệ hạ phải đánh dẹp. Lại như giặc ngoài vào cướp nước ta, cũng có nghĩa là
nó cướp nước của dân đấy. Thế thì muôn người dân sẽ là muôn người lính
sát cánh cùng quân triều đình kháng giặc, bệ hạ còn lo nỗi gì nào.
Ngừng lại giây lát, đại lão thiền sư lại tiếp:
