cách khoảng năm chục dặm. Ngay chỉ thế thôi cũng ít có người châu Âu đã
đặt chân tới."
"Vùng đó ghê gớm thế cơ?"
Nom nó giống như một cái tủ lạnh khổng lồ trắng toát ở phía chân trời,
có thế thôi. Ở Yarkand và Kashgar, gặp ai tôi cũng hỏi thăm về những ngọn
núi ở đây, nhưng chẳng biết được thêm là bao. Tôi nghĩ đây là rặng núi được
ít nhà thám hiểm biết tới nhất trên thế giới. Tôi may mắn gặp được một du
khách người Mỹ, có một lần anh ta cũng đã định vượt qua dãy núi này,
nhưng không tìm ra được một cái đèo nào. Anh ta nói, có nhiều đèo đây,
nhưng nó cao khủng khiếp và không thấy có ghi trên bản đồ. Tôi hỏi anh ta
liệu có thể có một khu thung lũng như Conway miêu tả không, thì anh ta nói
anh ta không khẳng định là không thể có, nhưng anh nghĩ rất có thể không
có, dù sao thì cũng trên cơ sở địa chất học. Sau đây tôi lại hỏi, anh có bao
giờ nghe nói về một ngọn núi hình chóp nón mà lại cao bằng ngọn núi cao
nhất của vùng Hi Mã Lạp Sơn không, câu trả lời của anh ta rất hấp dẫn. Anh
ta nói có một truyền thuyết về ngọn núi như vậy, nhưng bản thân anh ấy
nghĩ không thể có cơ sở để tin. Anh ta nói thêm, thậm chí còn có tin đồn là
có những ngọn núi thực sự cao hơn ngọn Everest, song riêng anh ta, anh ta
không tin. "Tôi không tin là ở Kuen-Luns có ngọn núi nào cao hơn hai mươi
lăm ngàn bộ
[1]
". Nhưng anh thừa nhận rằng, những ngọn núi ở đây chưa hề
được đo đạc kỹ lưỡng.
Sau đó tôi hỏi anh ta là có biết gì về các tu viện Lama ở Tây Tạng
không, vì anh ta đã đến đây nhiều lần. Những gì anh ta cho biết cũng như
những điều nhiều cuốn sách đã nói đến. Anh ta đoán chắc với tôi rằng,
những nơi ấy không hề đẹp, các tu sĩ, sư sãi ở đó thường thường là đồi bại
và bẩn thỉu. "Thế họ có sông lâu không?" Tôi hỏi. Anh ta nói có, thường họ
sống lâu, trừ những trường hợp bị chết vì bệnh tật do bẩn thỉu gây ra. Sau tôi
mạnh dạn đi thẳng vào vấn đề, hỏi anh có nghe được những truyền thuyết về
các vị Lama sống cực lâu không. "Hàng đống!" Anh nói. "Đây là những
chuyện tủ mà đến đâu cũng nghe thấy người ta kể, nhưng không thể kiểm
