gạo chà xát, sạch bóng lại gây ra một bệnh chứng mới lạ: bệnh Beri Beri
(phù thũng): là từ ngữ của xứ Senegal, có nghĩa là suy yếu.
Khi bệnh phù thũng theo gạo trắng nhập vô xứ Nhật thì dân chúng ở
đây biết cách đối trị. Tập quán cổ truyền còn tồn tại trong tâm thức, nên
họ quay về với gạo toàn vẹn ngày xưa để sức khỏe lại được vẹn toàn.
Ngày nay, người nào đến cửa hàng ăn uống của Nhật, bất cứ ở Châu Mỹ
hay Châu Âu, mà muốn ăn gạo lứt, cô tiếp viên sẽ ân cần hỏi thăm sức
khỏe các bạn.
Hải quân Hoàng Gia Anh gặp nhiều phiền não vì bệnh Scurvy như
thế nào thì Hải quân Nhật Hoàng cũng khổ tâm vì bệnh phù thũng như
thế ấy. Các sĩ quan quân y Nhật đã hấp thụ sở học Tây phương, không tài
nào hiểu nổi cách trị liệu đơn giản. Đưa đường trắng, gạo bóng lên tàu thì
phù thũng cũng lên theo. Thay vì trở lại ăn gạo không chà xát như dân
quê. Hải quân Nhật Hoàng lại thích ăn uống giống Hải quân Anh và Đức
quốc, đặc biệt là các món như thịt, sữa đặc có đường… được thêm vào các
bữa ăn.
Chỉ có những kẻ có đầu óc đế quốc và thuộc địa, những tay trùm lái
buôn phục vụ cho kỹ thuật Âu Châu và khoa học gia đại tài Tây phương,
mới nghĩ rằng bệnh phù thũng có thể trị liệu bằng khoa học hiện đại.
Trước tiên bệnh phù thũng được xếp vào loại bệnh ở xứ nóng, người ta cố
tìm vi trùng gây bệnh. Các pháp trị liệu lúc ấy gồm: ký ninh, arsenic,
chích lấy máu, tắm nước lạnh, tắm hơi, tắm nắng, đấm bóp và mã tiền
(Strychnine). Ở đảo Java (Nam Dương) vào thập niên 1980 quân đội76
Đức, các nhà truyền giáo, đều ngủ trong mùng, và xịt thuốc có axit
phenic-nhưng phù thũng cứ quấy nhiễu.
Các y sĩ và khoa học gia, tốt nghiệp ở Đức hẳn hoi, được lệnh đến
Java tìm cho ra phương pháp trị liệu: nhiều khoa học gia phải bỏ xác hay
về quê nhà trên băng ca. Duy có một ông bác sĩ trẻ tên là Christian
Eijkman. Trở lại đảo, tiếp tục công trình, ông làm việc một mình trong
phòng nghiên cứu giữa đám rừng già, gần thủ đô Batavia. Ông lấy máu
người bệnh phù thũng chích vô mấy con gà – chúng sống phây phây, rồi
bất chợt ngày nọ, một con đi loạng choạng. Tia sáng hy vọng đã lóe ở cuối
