chủ quan của con người chứ không phải là tương xứng với những kết quả
lao động khách quan của anh ta. Nhưng kiểu bảo đảm hay công bằng đó
không phù hợp với nguyên tắc tự do lựa chọn nghề nghiệp của con người.
Trong xã hội, nơi việc phân công lao động được thực hiện dựa trên
quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp của người dân, thù lao lúc nào cũng phải
phù hợp với lợi ích mà người lao động mang lại cho những người khác,
ngay cả khi các ưu điểm chủ quan của anh ta không được tính tới. Thường
thì kết quả công việc tỉ lệ thuận với các cố gắng đã bỏ ra, nhưng không phải
lúc nào cũng như thế. Đôi khi một công việc nào đó bỗng trở thành vô ích,
xã hội nào cũng có thể xảy ra những chuyện như thế cả. Mọi người đều có
thể hiểu bi kịch của một chuyên gia sau nhiều năm đèn sách, nhưng tay
nghề bỗng mất giá vì một phát minh đem lại lợi ích lớn lao cho toàn thể xã
hội. Lịch sử thế kỉ vừa qua có đầy rẫy các thí dụ về những phát minh như
thế, đôi khi các phát minh này có ảnh hưởng đến hàng trăm ngàn người.
Khi thấy một người có tay nghề và đã lao động hết mình bị sa sút về thu
nhập, khi chứng kiến cảnh tuyệt vọng mà không phải do lỗi của anh ta thì
cảm nhận về lẽ công bằng của chúng ta nhất định sẽ bị tổn thương. Và
những người bị thiệt hại đòi hỏi chính phủ bảo đảm cho họ mức thu nhập
mà họ đáng được hưởng sẽ nhận được sự cảm thông và ủng hộ của nhiều
người. Kết quả là các chính phủ không chỉ thông qua các biện pháp nhằm
đảm bảo cho những người rơi vào hoàn cảnh như thế có được các phương
tiện sống tối thiểu mà còn đảm bảo cho họ thu nhập ổn định như cũ, nghĩa
là che chờ cho họ khỏi mọi phong ba bão táp của kinh tế thị trường
Nhưng nếu chúng ta muốn bảo vệ quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp thì
chúng ta không thể bảo đảm thu nhập ổn định cho tất cả mọi người. Còn
nếu sự đảm bảo như thế chỉ được dành cho một số người thì đấy là đặc
quyền đặc lợi, làm tổn hại quyền lợi của những người khác vì mức độ an
toàn của những người này nhất định sẽ bị suy giảm. Dễ dàng thấy rằng việc
bảo đảm thu nhập ổn định cho tất cả mọi người chỉ có thể được thực hiện
với điều kiện bãi bỏ hoàn toàn quyền tự do lựa chọn nghề nghiệp. Và mặc
