là các quyết định đúng đắn. Và mặc dù kẻ đưa ra quyết định có thể chỉ dựa
vào định kiến của mình, người ta vẫn buộc phải tuyên bố công khai một
nguyên lí chung nào đó vì các thần dân không chỉ phải tuân thủ một cách
thụ động mà phải ủng hộ đường lối một cách tích cực nữa. Nhu cầu hợp lí
hóa thái độ yêu ghét chủ quan, tức là những thứ đóng vai trò dẫn đạo người
làm kế hoạch trong nhiều quyết định của mình, và nhu cầu dẫn giải các lí lẽ
của mình với hình thức phù hợp nhằm lôi kéo được càng nhiều người càng
tốt sẽ buộc người ta phải nghĩ ra đủ thứ lí luận, tức là những nhận định về
các mối liên kết giữa các sự kiện với nhau, các lí luận này sẽ trở thành một
phần của hệ tư tưởng chính thống.
Quá trình sáng tạo “huyền thoại” nhằm biện hộ cho các hành động của
chính quyền không phải lúc nào cũng là việc làm có ý thức. Lãnh tụ của xã
hội toàn trị có thể hành động trên cơ sở lòng thù hận bẩm sinh của ông ta
đối với trật tự hiện hành và ước mơ thiết lập một trật tự thứ bậc mới, phù
hợp với quan niệm về công bằng của chính ông ta mà thôi; có thể đơn giản
là ông ta không thích người Do Thái, những người thành đạt trong cái trật
tự mà ông ta không thể chen chân vào và mặt khác, ông ta lại thán phục
những người cao to, tóc vàng, tức là trông giống như các nhân vật anh hùng
trong những cuốn sách mà ông ta đã đọc thời niên thiếu. Vậy là ông ta vồ
vập ngay những lí thuyết cung cấp cơ sở hợp lẽ cho chính các định kiến mà
ông ta chia sẻ với các đồng đảng của mình. Các lí thuyết giả khoa học trở
thành một phần của hệ tư tưởng chính thống, là kim chỉ nam cho hành động
của nhiều người, xuất hiện như thế đấy. Hay là thái độ căm ghét nền công
nghiệp và thi vị hóa đời sống thôn dã khá thịnh hành, lại được củng cố
thêm bằng lí luận (có lẽ là sai) rằng thôn quê sinh ra các chiến binh quả
cảm, lại tạo ra dưỡng chất cho một huyền thoại khác - huyền thoại “blut
und Boden”
chứa đựng không chỉ các giá trị cao cả mà cả một loạt các
khẳng định nhân quả, những khẳng định một khi đã trở thành lí tưởng dẫn
đạo cho hoạt động của toàn xã hội rồi thì không ai được phép nghi ngờ nữa.
Nhu cầu thiết lập các giáo điều chính thống như là công cụ định hướng
và tập hợp các cố gắng của tất cả mọi người đã được nhiều lí thuyết gia của
