Tuyệt đại đa số mọi người rất dễ bị tước đoạt khả năng suy nghĩ độc lập.
Nhưng thiểu số những người còn giữ được khả năng phê bình cũng phải nín
thinh. Như chúng ta đã thấy, vấn đề không chỉ là ép buộc nhân dân chấp
nhận một bộ chuẩn mực đạo đức dùng làm cơ sở cho kế hoạch hoạt động
của toàn bộ xã hội. Vì nhiều điều khoản trong cái bộ chuẩn mực đó không
thể phát biểu một cách tường minh được, vì nhiều điều khoản trong thang
giá trị làm kim chỉ nam cho hoạt động chỉ tồn tại một cách ngầm định trong
bản kế hoạch, còn các chi tiết của bản kế hoạch và mỗi hành động của
chính phủ đều phải trở thành thiêng liêng và không thể bị phê bình. Muốn
cho dân chúng ủng hộ sự nghiệp chung một cách vô điều kiện thì phải
thuyết phục họ rằng cả mục đích cũng như phương tiện đều đã được lựa
chọn một cách đúng đắn. Vì vậy giáo điều chính thống phải bao trùm tất cả
các sự kiện có liên quan đến kế hoạch và phải nhồi vào óc mọi công dân.
Mọi lời phê phán công khai hay thậm chí ngay cả những biểu hiện của sự
nghi ngờ cũng bị đàn áp vì chúng có thể làm suy giảm sự ủng hộ của công
chúng. Như Sidney và Beatrice Webb viết về tình hình trong các xí nghiệp
ở Nga: “Khi công việc đang được xúc tiến thì bất kì biểu hiện công khai
nào về sự ngờ vực, thậm chí lo lắng về khả năng thành công của kế hoạch
đều bị coi là sự bất trung, thậm chí phản bội, vì nó có thể ảnh hưởng đến ý
chí và nỗ lực của những người khác
”. Còn nếu nghi ngờ và lo lắng không
phải là về sự thành công của một xí nghiệp cụ thể mà liên quan đến kế
hoạch của toàn thế xã hội thì bị coi là hành động phá hoại.
Như vậy là sự kiện và lí thuyết cũng như các quan điểm về giá trị đều trở
thành những thành tố không thể tách rời của hệ tư tưởng. Tất cả các kênh
truyền bá kiến thức - trường học và in ấn, đài phát thanh và phim ảnh - tất
cả đều được sử dụng để truyền bá các quan điểm, bất luận là đúng hay sai,
nhằm củng cố niềm tin vào sự đúng đắn của chính quyền; trong khi đó mọi
thông tin có thể gây nghi ngờ hay tạo ra dao động đều bị cấm. Tiêu chuẩn
để cho hoặc không cho công bố một thông tin là ảnh hưởng của nó đối với
lòng trung thành của nhân dân. Nói tóm lại, chính thể toàn trị luôn luôn
nằm trong tình trạng mà ở các nước khác chỉ có thể xảy ra trong thời chiến.
