ngắn của Lord Keynes, mô tả vào năm 1915 “cơn ác mộng” mà ông phát
hiện được trong một tác phẩm điển hình của Đức giai đoạn đó: theo tác giả
người Đức này thì “ngay cả trong thời bình cũng phải giữ nền công nghiệp
trong tình trạng động viên. Đấy chính là ý của ông ta khi nói về ‘quân sự
hóa nền công nghiệp của chúng ta’ (Nhan đề của tác phẩm được xem xét).
Chủ nghĩa cá nhân phải bị thanh toán một lần và vĩnh viễn. Phải thiết lập hệ
thống điều tiết, mục tiêu của nó không phải là hạnh phúc của từng cá nhân
(giáo sư Jaffé không hề xấu hổ khi nói rất nhiều về chuyện này), mà là tăng
cường sự thống nhất của nhà nước đã được tổ chức lại nhằm đạt cho được
hiệu quả cao nhất (Leistungsfähigkeit), nhưng lại chỉ có ảnh hưởng gián
tiếp đối với sự cải thiện điều kiện sống của từng con người cụ thể. Cái học
thuyết kinh tởm này lại được người ta coi là một kiểu lí tưởng chủ nghĩa.
Dân tộc sẽ phát triển thành một “tổ chức thống nhất khép kín” và sẽ trở
thành, trên thực tế, cái mà Platon tuyên bố nó nhất định phải là: ‘Der
Mensch im Grossen
‘. Cụ thể là, nền hòa bình đang đến sẽ càng củng cố
thêm tư tưởng về ảnh hưởng của nhà nước trong lĩnh vực công nghiệp…
Đầu tư nước ngoài, việc di dân, chính sách công nghiệp trong mấy năm gần
đây vốn vẫn coi thế giới là một thị trường - tất cả đều là những hiện tượng
rất nguy hiểm. Trật tự công nghiệp cũ dựa trên lợi nhuận hiện đang cáo
chung; còn nước Đức mới, cường quốc thế kỉ XX, không thèm quan tâm
đến lợi nhuận sẽ kết liễu hệ thống tư bản chủ nghĩa, có xuất xứ từ nước
Anh hơn một trăm năm trước
”. Ngoài việc không một người cầm bút
Anh quốc nào dám công khai miệt thị hạnh phúc cá nhân, đấy là theo hiểu
biết của tôi, có câu nào trong đoạn trên lại không hiện diện trong văn
chương Anh, hệt như chúng được chiếu qua một chiếc gương vậy?
Không nghi ngờ gì rằng, không chỉ các tư tưởng đã dọn đường cho chế
độ toàn trị ở Đức và các nước khác mà còn cả các nguyên tắc của chủ nghĩa
toàn trị cũng đang càng ngày càng mê hoặc được nhiều người ở những
nước khác nữa. Mặc dù chẳng có mấy người ở Anh sẵn sàng nuốt trọn thực
đơn của chủ nghĩa toàn trị, hầu như tất cả các món của nó đều đã được
người này hay người khác khuyên chúng ta thử dùng rồi. Thực vậy, gần
