gốc của hiểm nguy. Dù mục đích của họ không phải là hệ thống toàn trị mà
là một kiểu xã hội mang tính phường hội, trong đó các ngành công nghiệp
đã được tổ chức sẽ đóng vai trò như những “lãnh địa” nửa độc lập và tự
quản trong một quốc gia, thì trách nhiệm của họ cũng không hề thay đổi.
Nhưng, giống như các đồng nghiệp Đức, họ là những người thiển cận vì tin
rằng họ không những được phép thành lập mà còn được điều khiển hệ
thống như thế trong một thời gian dài nữa. Các quyết định mà những người
lãnh đạo các ngành công nghiệp được tổ chức như thế phải thông qua hằng
ngày không còn giống như các quyết định được đưa ra trong các xã hội nơi
các cá nhân đóng vai trò chủ đạo. Một nhà nước cho phép sự tích tụ quyền
lực khổng lồ như thế phát triển sẽ không thể cho phép quyền lực đó nằm
trong tay tư nhân. Sẽ là ngây thơ khi tin rằng trong điều kiện đó các doanh
nhân vẫn giữ được địa vị ưu ái như trong xã hội cạnh tranh nơi mạo hiểm
trở thành đáng giá vì chỉ cho phép một số ít người thành công trong số rất
đông người mạo hiểm. Không có gì ngạc nhiên khi các doanh nhân vừa
muốn có thu nhập cao vốn chỉ dành cho những người thành đạt trong xã hội
cạnh tranh lại vừa muốn được an toàn như một công chức nhà nước. Khi
bên cạnh công nghiệp quốc doanh còn song song tồn tại lĩnh vực công
nghiệp tư nhân to lớn thì một số nhà quản lí tài năng có thể giữ được các vị
trí an toàn mà vẫn hi vọng được nhận mức lương cao. Nhưng trong khi các
doanh nhân có thể thấy hi vọng của họ trở thành hiện thực trong giai đoạn
chuyển tiếp thì họ sẽ nhanh chóng nhận ra, như các đồng nghiệp Đức của
họ đã nhận ra, rằng họ không phải là người làm chủ tình thế và sẽ phải chấp
nhận quyền hạn và thù lao mà chính phủ ban phát cho họ.
Nếu các luận điểm trong cuốn sách này không bị người ta hiểu lầm thì
chắc chắn tác giả sẽ không thể bị nghi ngờ là đã tỏ ra ưu ái đối với giai cấp
tư sản khi nhấn mạnh rằng việc gán, toàn bộ hay chủ yếu, cho giai cấp tư
sản trách nhiệm về xu hướng độc quyền hiện đại là một sai lầm. Xu hướng
này không phải là mới, nhưng tự bản thân nó cũng không phải là một sức
mạnh ghê gớm gì. Nhưng tai họa là ở chỗ họ đã nhận được sự ủng hộ của
