đến cho lý luận về tri thức và trật tự tự phát một chiều kích mới gọi là sự
sàng lọc văn hoá: chỉ thích hợp với nhu cầu tồn tại của con người những
định chế và những quy cách ứng xử được thời gian tuyển chọn và đọng
thành truyền thống có thể giao lại cho các thế hệ đi sau như một di sản.
Nhiều nhà nghiên cứu nhân việc này cho rằng lý luận tiến hoá theo kiểu
“cha truyền con nối” liên tục như vậy đã nghiêng về phía Lamarck nhiều
hơn là Darwin. Điều đó thật ra không quan trọng lắm vì Hayek chỉ mượn
thuyết tiến hoá nói chung như một luận cứ mới để củng cố cái khung nội tại
cho hệ thống của ông, làm cho hệ thống ấy có được một cơ sở tự nhiên
vững chắc hơn các thứ lý luận tự nhiên mang hơi hám “bản tính người” vẫn
còn tỏ ra mơ hồ.
Cũng giống những phạm trù tiên thiên lấy nguồn cảm hứng từ triết học
Kant, lý luận tiến hoá sinh vật mượn từ Darwin ở đây đã được giao cho một
vai trò có tính chất chức năng: kết hợp với lý luận về tri thức và các trật tự
tự phát, nó khoác cho chủ nghĩa phi lý tính của Hayek vòng hoa chiến
thắng trong cuộc đấu tranh sinh tồn dai dẳng cho con người và được con
người tuyển chọn, bảo vệ như một truyền thống không thể nào thay đổi
được. Ý nghĩa của lý luận đấu tranh sinh tồn về mặt văn hoá cũng dẫn xuất
từ đó: những con người tự do ngu dốt trước đây không biết được mình là gì
trong cuộc vận hành vô ngã, phi nhân tính của những thứ trật tự tự phát thì
bây giờ dưới ánh sáng của lý luận về tiến hoá văn hoá do Hayek tạo ra, đã
có thể sử dụng cái phần lý trí ít ỏi của mình để hiểu rằng cái trật tự tự phát
phủ đầy những vòng hoa đó là do chính mình tạo nên và nên thoả mãn với
vị trí khiêm tốn của mình trong cái vòng trật tự ấy, Ở đây, người chiến
thắng không phải chiến thắng cho bản thân mà là tạo động lực để những
người khác noi gương bắt chước đi theo, làm cho trật tự thị trường ngày trở
thành một thứ giá trị phổ biến, đương nhiên, Còn kẻ thua cuộc thì dù đắng
cay như thế nào đi nữa cũng nên chấp nhận số phận và nên coi đó là bài
học về sự tiến thân mà giả sử như có thất bại nhiều lần nữa thì cũng phải
hiểu đó là sự hy sinh cần thiết cho cuộc sàng lọc tiến hoá của văn minh
nhân loại.
