đã không hề ngạc nhiên khi nó bị ba nhà xuất bản đầu tiên từ chối
. Chắc
chắn điều bất ngờ nhất là sau khi được nhà xuất bản hiện nay xuất bản,
cuốn sách đã được tiêu thụ với tốc độ hầu như chưa từng có từ trước đến
nay đối với những tác phẩm không dành cho đại chúng thuộc loại này
.
Mức độ phản ứng từ cả hai cánh chính trị, sự khen ngợi hết lời từ phía này
và lòng thù hận không kém của phía kia, thậm chí còn làm tôi ngạc nhiên
hơn.
Trái với kinh nghiệm ở Anh, những người mà cuốn sách này chủ yếu
hướng tới, ở Mĩ có vẻ như người ta đã chối bỏ nó ngay lập tức, họ coi nó là
cuộc tấn công hiểm độc và gian xảo vào những lí tưởng cao quý nhất của
họ; có vẻ như họ chẳng bao giờ dành thời gian để nghiên cứu các lí lẽ của
nó. Ngôn ngữ cũng như tình cảm thể hiện trong những tác phẩm phê phán
mang tính thù nghịch quả thực là lạ lùng
. Việc nhiều người mà tôi nghĩ là
sẽ chẳng bao giờ đọc tác phẩm loại này, cũng như rất nhiều người mà đến
nay tôi vẫn ngờ là liệu họ thực sự đã đọc hay chưa đã nhiệt liệt chào mừng
tác phẩm cũng là một điều gây ngạc nhiên không kém. Tôi phải nói thêm
rằng đôi khi bút pháp mà người ta sử dụng làm cho tôi nhận thức một cách
sinh động chân lí trong lời bình của Lord Acton rằng “bạn bè chân thành
của tự do lúc nào cũng hiếm, và nó giành được chiến thắng là nhờ thiểu số,
họ thắng bằng cách liên kết với những trợ tá có mục tiêu khác với mục tiêu
của họ; sự liên kết này lúc nào cũng nguy hiểm và đôi khi còn thảm khốc
nữa”.
Sự khác nhau một cách bất thường trong việc tiếp nhận cuốn sách ở hai
bên bờ Đại Tây Dương có lẽ không phải hoàn toàn là do sự khác nhau về
tính khí dân tộc. Càng ngày tôi càng tin rằng phải tìm lời giải thích trong
tình trạng tri thức tại thời điểm đó. Ở Anh và ở châu Âu nói chung các vấn
đề tôi thảo luận từ lâu đã không còn là vấn đề trừu tượng nữa. Các lí tưởng
mà tôi khảo sát đã hạ cánh xuống mặt đất từ lâu, ngay cả những người ủng
hộ nhiệt thành nhất cũng đã nhìn thấy một số khó khăn và kết quả không
như ý nếu đem áp dụng những lí tưởng này vào thực tiễn. Như vậy là tôi
viết về những hiện tượng mà các độc giả châu Âu của tôi đã có ít nhiều
