vài lí tưởng yêu quý của chúng ta đã đưa đến những kết quả khác xa những
điều chúng ta kì vọng.
Hôm nay, khi toàn bộ sức lực được huy động để giành chiến thắng,
chúng ta khó mà nhớ được rằng mình đang bảo vệ những giá trị mà ngay
trước chiến tranh đã từng bị đe dọa ở nước Anh và bị phá hoại ở những
nước khác. Là những người tham gia và chứng nhân của cuộc chiến đấu
một mất một còn giữa các dân tộc nhằm bảo vệ những lí tưởng khác nhau,
chúng ta cần phải nhớ rằng khởi kì thủy cuộc đụng độ này vốn là cuộc đấu
tranh của các hệ tư tưởng xuất phát từ một nền văn minh châu Âu thống
nhất và các xu hướng, mà đỉnh điểm của chúng chính là các chế độ toàn trị
hiện nay, lại không chỉ giới hạn trong những nước đã trở thành nạn nhân
của chúng. Và mặc dù nhiệm vụ chính hiện nay là giành chiến thắng,
nhưng cần phải hiểu rằng chiến thắng sẽ chỉ tạo cho chúng ta thêm một cơ
hội để xem xét những vấn đề quan trọng nhất của quá trình phát triển và
tìm biện pháp nhằm tránh lặp lại số phận của các nền văn minh thân thuộc
với chúng ta mà thôi.
Trong những ngày này, thật khó mà không nghĩ rằng nước Đức, nước Ý
hay nước Nga như những thế giới khác, chứ không phải là những cành
nhánh của cùng một cây tư tưởng mà chúng ta đã cùng góp phần vun đắp.
Dù sao mặc lòng, tiện nhất và đơn giản nhất là hãy coi kẻ thù như những
người khác hẳn với chúng ta và tin rằng những chuyện diễn ra ở nước họ sẽ
không thể nào diễn ra ở đây được. Thế mà trước khi chế độ toàn trị xuất
hiện, nói chung lịch sử của các nước này có nhiều điểm vốn quen thuộc với
chúng ta. Cuộc xung đột ngoại tại là kết quả của quá trình chuyển hóa tư
tưởng toàn châu Âu, trong đó một số nước lún sâu hơn chúng ta và vì vậy
mà mâu thuẫn với lí tưởng của chúng ta, nhưng điều đó không có nghĩa là
quá trình chuyển hóa này không hề đụng chạm tới chúng ta.
Có lẽ người Anh thật khó mà hiểu được rằng tư tưởng và ý chí của con
người đã làm cho thế giới này trở thành cái mà nó đang là (mặc dù người ta
không nghĩ rằng kết quả sẽ như thế, nhưng ngay cả khi đối mặt với hiện
thực người ta cũng thường không muốn xét lại quan điểm của mình), vì
