đặc lợi đi ngược lại lợi ích của xã hội. Tất cả những cái đó, cộng thêm với
đòi hỏi của xã hội ngày càng gia tăng đã dẫn đến kết quả là đến cuối thế kỉ
XIX niềm tin vào các nguyên tắc chủ yếu của chủ nghĩa tự do đã suy giảm
nghiêm trọng. Những thành tựu đã đạt được được coi là gia tài chắc chắn,
giành được một lần và mãi mãi. Mọi cặp mắt đều đổ dồn vào những nhu
cầu mới và tin chắc rằng sự sùng mộ các nguyên tắc cũ chính là vật cản
trên đường tiến bộ.
Quan niệm cho rằng không thể tiếp tục phát triển trong khuôn khổ cũ,
rằng cần phải cải tạo một cách toàn diện xã hội càng ngày càng được nhiều
người ủng hộ. Vấn đề không phải là cải tiến cơ chế cũ mà là dỡ bỏ nó và
thay thế bằng một cơ chế hoàn toàn mới. Và, vì mọi kì vọng của thế hệ mới
đều hướng vào những điều mới mẻ, họ không còn quan tâm và không hiểu
các nguyên tắc vận hành của xã hội này nữa, và vì không hiểu được nguyên
tắc vận hành của xã hội tự do, nhận thức của chúng ta về những điều kiện
tồn tại của nó cũng giảm dần.
Tôi sẽ không thảo luận kĩ ở đây ảnh hưởng của việc đưa một cách thiếu
cân nhắc các phương pháp và thói quen tư duy trong khoa học tự nhiên và
kĩ thuật sang lĩnh vực khoa học xã hội và không thảo luận việc những
người làm khoa học tự nhiên đã mưu toan làm mất uy tín kết quả nhiều
năm nghiên cứu các quá trình xảy ra trong xã hội, những kết quả không ăn
nhập với những thành kiến của họ và mưu toan áp đặt các lý tưởng của họ
về tổ chức vào lĩnh vực hoàn toàn không phù hợp
. Điều quan trọng đối
với tôi trong cuốn sách này là chứng minh rằng thái độ của chúng ta đối với
xã hội đã thay đổi một cách triệt để, mặc dù sự thay đổi này diễn ra một
cách từ từ và gần như không thể nhận ra được. Nhưng dường như tại mỗi
thời điểm đấy chỉ là những biến đổi về lượng, lại được tích luỹ từng chút
một và cuối cùng cách tiếp cận hoàn toàn mới đối với các vấn đề xã hội đã
lấn át hoàn toàn cách tiếp cận của chủ nghĩa tự do cũ. Tất cả đã bị lộn
ngược từ chân lên đầu: truyền thống của chủ nghĩa cá nhân, cội nguồn của
nền văn minh phương Tây, đã hoàn toàn bị quên lãng.
