Pao thuộc vào cái đám huy hoàng tráng lệ đó, nhưng chàng lại đứng về phe
chúng tôi. Chàng bỏ ngôi nhà lộng lẫy để chạy nhông ngoài phố chơi đùa
cùng chúng tôi với một tinh thần rất dân chủ, bình đẳng tự nhiên của tuổi
thơ. Chúng tôi tôn chàng làm thủ lãnh không phải vì quyền uy và gia thế
nhà chàng mà vì phản ứng tự nhiên. Trò chơi nào của chúng tôi cũng đều
đánh nhau. Pao là đại tướng của chúng tôi. Chàng sắp chúng tôi thành một
đạo quân và thường dẫn chúng tôi bầy trận đánh lộn với lũ trẻ con phố bên
cạnh. Tôi cố gắng hết sức để xứng với Pao, nhưng tôi không có vẻ thành
công lắm. Là con gái, tôi không có cách gì ganh đua với tụi con trai trong
các cuộc rượt bắt hay vật lộn. Nhưng mỗi khi cần đến"thương binh", tôi lại
thành công đến mức xuất thần, tôi kêu thét lên những tiếng đau đớn giống
đến nỗi mọi người đều phải ngừng tay để xem tôi có bị gì không?
Những đứa trẻ thuộc lứa tuổi tôi đều đã sớm biết thế nào là chiến tranh, là
hỗn loạn và chém giết. Không có đứa nào trong đám chúng tôi lại không bị
xâu xé với những kinh nghiệm bản thân về cuộc nội chiến. Ngay tại con
đường bình yên, với hàng liễu rủ trên dòng kinh nhỏ của chúng tôi, chiến
tranh vẫn là một nỗi đe dọa kinh hoàng thường trực. Các đạo quân của xứ
quân thay phiên nhau đánh chiếm miền Bắc và Bắc-Kinh. Người ta long
trọng đón tiếp những vị Xứ-quân nào nổi tiếng là nhân đức, không đánh
thuế nặng và biết kiềm chế quân sỹ. Mỗi lần như vậy, người ta treo cờ trước
cửa nhà, pháo được dịp đua nhau nổ tan trong làn khói xanh khét lẹt.
Những cổng trào sặc sỡ mọc lên khắp phố trong khi cả tỉnh trang hoàng và
ăn mừng đón tiếp vị chủ mới. Ngược lại, nếu vị Xứ-quân thắng trận không
có lý tưởng, chỉ hành động vì lòng tham và quyền lực, khi ông thường thả
lỏng cho đám quân sĩ đối rách và vô kỷ luật di cướp bóc thả cửa trong ba
ngày đầu, tất cả lẩn vào trong nhà, cửa đóng then cài, cả tỉnh chìm trong
một màn yên lặng phập phồng. Đám trẻ con chúng tôi thường nhòm qua kẽ
cửa để nhìn cảnh đạo quân thắng trận diễn hành qua các phố, hay lang
thang từng đám đi cướp bóc. Ai mà hại chúng tôi? Chúng tôi chỉ là một lũ
trẻ con. Lệnh giới nghiêm nhốt các người lớn trong nhà, còn chúng tôi lẻn
ra đường thám hiểm một cảnh tượng hỗn loạn và mang về nhà những câu
