Vũ-Quế-Phan đi kiếm mụ già. Chúng tôi nghe thấy tiếng anh ta vui vẻ át
những tiếng phản đối. Tôi lấy một cây đèn cầy và bước ra ngoài hàng hiên.
Pao và đại tá Hoàng xếp gọn các nông cụ và đi lấy rơm trải xuống đất.
Vũ-Quế-Phan dẫn mấy người mới đến vào. Đúng như tôi đoán, đây là gia
đình đã đi chung với chúng tôi trên xe. Người chồng đỡ ngang lưng vợ,
mấy đứa bé chập chững phía sau, mắt đờ đi vì buồn ngủ.
Đứa bé chào đời khoảng năm phút sau đó. Trong suốt thời gian du học ở
bên Anh, tôi không bao giờ ngờ được rằng chuyện đỡ đẻ đầu tiên của tôi tại
quê nhà lại như thế này. Gắn trên một cây đà ngang, cây nến tỏa ra một
vùng ánh sáng mù mờ, đặc khói. Người đàn bà nằm dài trên một cái chăn
trải dưới đất. Tôi quỳ lom khom trên mớ rơm cạnh bà ta. Mấy đứa trẻ
khoanh tròn như mấy con chó nhỏ đã ngủ khì. Người chồng ngồi xổm bên
cạnh, siết chặt lấy tay vợ khi người đàn bà la lớn lên, thu hết sức lực để đẩy
đứa bé ra chào đời. Tôi không có một tí dụng cụ gì, không có cả lấy một
chút lửa để sưởi ấm cho sản phụ, không có lấy một chút nước để lau cho bà
ta. Tôi chả làm gì được hơn ngoài việc tiếp nhận đứa bé khi nó lọt lòng và
cột núm rốn nó bằng một sợi dây nhúng trong thuốc i-ốt. Tiếng gào của
người mẹ ngưng bặt và người ta nghe thấy tiếng oe oe yếu ớt của một đứa
trẻ sơ sinh. Tôi đặt nó nằm trên hai bàn tay. Đó là một đứa con trai, một
đứa trẻ đẻ thiếu tháng, nhỏ xíu, chưa sẵn sàng để đón nhận cuộc sống.
Khuôn mặt nhỏ nhăn nhúm như cau lại trong một niềm đau, cái cổ họng bé
tí cố vươn ra để hút không khí; chân tay khẳng khiu như chân nhện, co
quắp như đang bị rơi hẫng trong cơn kinh hoàng. Tôi cuộn nó vào trong cái
áo cũ mà bố nó vừa lôi từ trong bọc ra và đặt bên cạnh mẹ nó.
Tôi đứng dậy và cái hàng hiên mờ tối bóng đêm đảo lộn quanh tôi. Mùi i-ốt
hắc nồng hòa với mùi hôi thối của hố phân bên cạnh, mùi tanh máu tươi và
mùi thơm nồng nặc của chút nước hoa mà tôi đã dùng để rửa tay vì không
có rượu cồn. Bất thần, tôi lợm giọng muốn buồn nôn. Tôi quờ quạng băng
qua sân tiến về chỗ trú của chúng tôi và buông mình nằm vật trên chiếc
