và muốn phân tích sâu xa hơn những ý đại cương của diễn giả. Sau cuộc
diễn thuyết, Pao và tôi đi dạo và chuyện trò thân mật. Chàng nói với tôi:
- Chúng ta có thể thương yêu kẻ thù, nhưng trước hết chúng ta phải đánh
bại họ đã.
Tôi không chấp nhận cái định đề bắt buộc phải đánh nhau với Nhật-Bản.
Tôi cực lực phản đối tất cả những biện pháp vũ lực. Pao trả lời(với giọng
chua cay, tôi nghĩ thế):
- Nếu thế, tất cả những kẻ lương thiện sẽ bị giết hết và tội ác sẽ tự do hoành
hành.
Câu trả lời của tôi nóng bỏng:
- Tôi thù ghét nhất là việc xiển dương vũ lực. Nếu ta cũng lại giết người thì
ta hơn gì kẻ thù của ta? Tôi thà chết còn hơn phải bảo vệ lý tưởng của tôi
bằng vũ lực! Tôi thù ghét cái tính cao ngạo vũ biền, thù ghét tất cả mọi sự
xiển dương giết chóc. Người ta khoác lên mình nó bộ quân phục, người ta
dựng cờ, treo bảng rồi người ta cho nó cái tên là ái quốc, là vinh quang, là
danh dự quốc gia. Tôi cho những thứ đó là ngu xuẩn và nhớp nhúa. Bất cứ
ai tán dương điều đó đều không thể suy nghĩ sáng suốt được.
Pao ném cho tôi một cái nhìn lạnh tanh, quay gót bỏ đi không nói một lời.
Tôi hơi chột dạ, vừa giận hờn vừa bực tức...
- Anh bạn Tăng của chị bất lịch sự quá, tôi nói với cô bạn cùng phòng của
tôi.
- Chuyện gì vậy?
Tôi kể lại câu chuyện, cô ta cười ngất trước sự bực dọc của tôi.
