canh chừng việc chuyển mớ đồ đạc tom góp vội vàng lên tầu. Có những
mệnh phụ mảnh khảnh và sang trọng dưới lớp áo dài bóng bẩy, môi tô son,
lông mày kẻ chì. Những người làm với tiếng la hét cọc cằn. Những đứa trẻ
mặt còn chĩu nặng cơn buồn ngủ. Những đứa bé khóc the thé và những chị
vú thản nhiên trật vú cho chúng bú. Những phu khuân vác còng mình dưới
những kiện hàng khổng lồ.
Tôi và Pao cố gắng băng ngang qua boong chiếc tàu đặt giữa cầu tầu và
chiếc tầu nhỏ chở các sỹ quan của Bộ Tổng-Tham-Mưu cùng gia đình.
Mảnh gỗ kê vội thay cho chiếc cầu sắt chũng xuống, đong đưa kẽo kẹt dưới
chân chúng tôi. Một người đàn bà có đôi chân bó nhỏ đã trượt chân rơi
xuống nước ngay giữa khoảng trống của hai chiếc tầu; người ta vớt bà ta
lên giữa những tiếng la hét và thích thú của những người đứng xem. Nhiều
phu khuân vác thi nhau ăn trộm đồ đạc, hành lý và cả bàn ghế.
Chúng tôi bước chân lên chiếc tầu chở Bộ Tổng-Tham-Mưu. Boong tầu
đầy những hành lý đặt bừa bãi và những đống quân dụng chất thành núi.
Dưới ánh đèn dầu mờ mờ chiếu hắt lên những bóng người ngồi tựa lưng
vào các đống đồ. Chỉ có điện khi máy chạy thôi. Người ta xô đẩy, chen lấn
nhau: tiếng ồn ào chửi rủa hoặc kêu réo nhau ơi ới. Những chiếc nồi rơi từ
các bọc đồ kêu lên loãng xoãng hoặc những gói hành lý xổ giấy đổ tung
tóe. Người ta dẫm cả lên những chiếc chăn trải vội trên sàn tầu. Trong
những hành lang tối tăm, nhiều khi người ta bước cả lên những người bệnh
hoạn nằm co ro dưới sàn tầu. Chúng tôi len lỏi qua đám đông và lên boong
tầu, chú Pao, tướng Tăng đã giữ cho chúng tôi một chỗ: một chiếc chăn trải
dưới sàn.
Một nỗi buồn gớm ghiếc bao lấy chúng tôi. Vai kề vai, chúng tôi ngồi im
lặng bên nhau. Phía dưới, người ta vẫn tiếp tục chất chứa lên tầu. Đã chín
giờ rưỡi mà vẫn chưa có lệnh lạc gì cả. Giọng hò của đám phu khuân vác:
Hấy à! Hấy à! át cả cái nhịp hoạt động náo nhiệt của họ.
Tầu sẽ rời bến sau khi người ta đã chất lên tầu nhưng thứ cần thiết.
