Cường quốc kinh tế đang trỗi dậy
Trung Quốc hiện nay là một thế giới khác với những gì tôi thấy và nghe
năm 1971. Quốc gia này đã cởi bỏ chiếc áo ý thức hệ chật chội, thay thế kế
hoạch hóa tập trung bằng nền kinh tế thị trường, mở rộng cửa với thế giới
bên ngoài. Những tòa cao ốc chọc trời lộng lẫy, điện thoại di động ở khắp
nơi, giao thông tắc nghẽn, các quán Starbucks đông nghịt của Trung Quốc
không khác gì Seoul, Tokyo hay New York. Trung Quốc có 174 thành phố
với dân số hơn một triệu người. Thậm chí ngay cả ở những thành phố nhỏ
hơn cũng có nhiều tòa nhà chọc trời khiến cho thị trấn San Diego của tôi
phải cảm thấy hổ thẹn. Người nước ngoài có thể được nhìn thấy thường
xuyên, và không còn được coi như những siêu sao nữa. Thượng Hải và Phố
Đông giờ đây được nối liền bởi ba chiếc cầu và ba đường hầm, mỗi cái có
mật độ lưu thông hơn một trăm nghìn phương tiện giao thông qua lại mỗi
ngày. Phố Đông giờ đã trở thành một trung tâm tài chính, là một trong hai
trung tâm giao dịch chứng khoán của cả nước và có khách sạn cao nhất thế
giới. Tăng trưởng kinh tế cũng gây ra tình trạng ô nhiễm nguồn nước và
không khí nghiêm trọng nhất thế giới ở một số nơi, gây ra những cuộc biểu
tình như cơm bữa của công nhân lãn công và các nhóm bất bình khác, cùng
với sự căng thẳng giai cấp mới giữa những người giàu nứt đố đổ vách và
người nghèo.
Dù theo cách tính toán nào đi chăng nữa, Trung Quốc cũng là một cường
quốc đang gia tăng sức mạnh kinh tế với tốc độ thật ấn tượng. Từ năm 1978
khi Đặng Tiểu Bình tiến hành cải cách, thay thế mô hình kế hoạch hóa tập
trung kiểu Stalin bằng nền kinh tế thị trường và mở cửa cho thương mại và
đầu tư nước ngoài, Trung Quốc đã trở thành một trong những nền kinh tế
lớn và năng động nhất thế giới. Theo những ước tính chuẩn dựa trên tỉ giá
hiện tại, năm 2005 Trung Quốc là nền kinh tế lớn thứ tư trên thế giới. Với
GDP khoảng 2,23 nghìn tỉ đô la, Trung Quốc đã vượt qua Pháp, Anh và Ý,
