Kênh Lớn vừa là bể bơi của chúng tôi, nhưng nó còn là “phương tiện
giao thông” để chúng tôi trốn học về nhà. Nước kênh Lớn chảy từ đông
sang tây, tuy hơi xiết, nhưng tốc độ dòng chảy ổn định, tựa như một băng
chuyền êm trôi. Trường tiểu học của tôi đối diện với nhà tôi, thuộc phía đầu
nguồn của kênh Lớn, cách làng khoảng ba cây số. Trẻ em nông thôn thời đó
không có giày dép để đi, tất cả đều đi chân đất đến trường. Những con
đường rải đá dăm sau khi vào hạ nóng bỏng rát, khiến cho việc đi lại rất vất
vả, sau khi tan học, chúng tôi đều bỏ “đường bộ” mà đi “đường thủy”. Đám
trẻ trai cả làng thỏa thuận ngầm với nhau, hễ tan học ra khỏi cổng trường,
là chạy ra bờ kênh, cởi bỏ quần áo, cùng với cặp sách, đưa cho các em lớp
dưới “nhát gan” hơn, hoặc là bạn nào oẳn tù tì thua phải đi “đường bộ” để
“vận chuyển” quần áo, cặp sách cho mọi người. Đám trẻ trai không hề
“trang bị” gì cứ thế nhảy xuống nước, “nằm ngửa” trôi theo dòng, khi đến
cổng làng mới lên bờ, rồi lại mặc quần áo khô vào, trở về nhà như chưa có
chuyện gì xảy ra. “Con đường” kênh Lớn vừa thuận tiện vừa mát mẻ, đúng
là lợi cả đôi đường.
Công trình thủy lợi tưới tiêu cho đồng ruộng này, người làng hầu như
không ai biết tên gọi của nó, mà gọi thẳng bằng cái tên “kênh Lớn”, mãi
đến khi tôi hoàn thành sự nghiệp học hành trở về quê dạy học, làm ruộng,
bắt đầu quan tâm đến “tư liệu quê hương”, mới dần dần hiểu về lịch sử của
nó. Đừng tưởng nó tầm thường, trong lịch sử thủy lợi tưới tiêu cho đồng
ruộng, con kênh lớn với tên gọi “Kênh Thích Tử” này hết sức nổi tiếng.
Con mương tưới tiêu bắt đầu khai mở khoảng từ những năm Càn Long đời
Thanh, đến đầu thời kỳ Nhật trị quy vào kênh công cộng, tiến hành thi công
công trình, là kênh đào nhân tạo đầu tiên của Đài Loan do triều đình khai
mở, diện tích tưới tiêu bao gồm toàn xã và mấy hương trấn lân cận.
Nguồn nước kênh Thích Tử dẫn từ sông Trọc Thủy, nhưng từ bờ đê
sông Trọc Thủy kéo vào kênh Thích Tử là một khoảng cách khá xa, mỗi
một đoạn lại không giống nhau, đối với làng tôi mà nói, đi bộ hết khoảng
nửa tiếng, ruộng nhà tôi ở ngay trong cánh đồng rộng lớn này.
