Năm 1976,
in trong Ấn tượng làng tôi
Nguyễn Thu Hiền dịch.
Thuốc trừ sâu
Phía trước làng tôi, có một ngòi nước lớn chảy uốn lượn, ngoằn ngoèo
từ đông sang tây, đó là dòng nước nơi chúng tôi thường bắt cá, đùa nghịch
khi còn nhỏ. Từ khi có một nhà máy được đặt ở ven sông vùng thượng du,
thì nước thải đều đổ về con ngòi này. Hàng ngày đi làm trên đường dọc
sông, khi nhìn thấy bọt trắng nổi đầy trên mặt nước thành từng cụm từng
cụm lớn, nước sông chảy xiết nhưng bẩn thỉu ghê người, trong lòng tôi vô
cùng khó chịu.
Tôi nghĩ về thuở thiếu thời, sông ngòi nơi thôn quê sạch sẽ biết bao
nhiêu! Mỗi khi đến kỳ nghỉ, đặc biệt là dịp nghỉ hè, sau khi ăn trưa, tôi
thường mang theo một cái lưới bắt cá hoặc cái gàu tre đến con sông nhỏ
gần đó để vớt một hồi là có ngay một bát to nào tôm này, trạch này, cá diếc
này, cá muỗi... sau đó tôi ra vườn rau hái vài mớ rau xanh, thế là có bữa tối
thịnh soạn rồi. Sau khi nước thải chảy xả, thuốc trừ sâu lan tràn khắp nơi,
những vị ngon tự nhiên như thế không dễ dàng tìm thấy nữa.
Lúc ăn tối, mẹ lại than thở: gạo càng ngày càng không thơm nữa rồi,
mẹ chẳng ngửi thấy mùi thơm như trước nữa rồi.
Vợ tôi không hiểu bèn hỏi: Sao thế ạ? Chẳng phải giống nhau sao? Mẹ
tôi nói: Thuốc trừ sâu đấy! Mọi người ra sức phun thuốc sâu, mỗi vụ phun
đến vài lần, làm sao mà còn mùi thơm được nữa? Nhiều năm trước, khi
thuốc sâu bắt đầu được phổ biến rộng rãi, điều duy nhất mẹ sợ là chất độc
sẽ còn lưu lại trong hạt gạo nên mẹ kiên quyết không sử dụng, kết quả là
mất mùa liên miên, có tâm sự mà không biết giãi bày ở đâu, bất đắc dĩ mới
phải dùng theo người khác, nhưng đến hôm nay, mắt thấy lượng thuốc được
