rồi. Giờ, thầy nói tiếng Mèo, ca bài hát Mèo, hệt người Mèo tôi rồi. Con
dâu tôi, cô Seo Mùa, nó nói: “Thầy Thiêm nẩy đàn môi tài lắm. Nhưng thầy
không biết nẩy đàn gọi con gái.” Tiếc đấy, thầy Thiêm!
Thời gian nhích như sên đo đất. Giây tích lại làm nên phút. Phút hợp
lại làm nên giờ. Tháng năm từ đó mà sinh ra. Đã có những lúc, dừng lại
giữa dòng thời gian đi, Thiêm tự hỏi: vì sao, đã năm năm qua, trong tình
thế một thân một mình, không một lời an ủi chứ đừng nói đến chỉ bảo, săn
sóc, mà anh vẫn còn ở lại đây, với thôn bản này, bộ tộc này, ngày đêm lo
toan việc dậy dỗ con em họ, truyền bá văn hoá và sống chan hoà với họ;
trong khi lớp đồng nghiệp của anh, trừ một người tên Trần Đổng được đề
bạt trưởng phòng còn ở lại huyện lỵ, còn hai mươi tám người khác, hoặc
vin cớ này cớ khác, hoặc công khai đóng vai kẻ đào ngũ, đều đã lần lượt ra
đi? Bỏ đi vì đời sống kham khổ quá, vì buồn quá, vì bị bỏ rơi, vì công việc
quá ư vất vả mà chẳng nên cơm cháo gì! Bạn bè anh đã bỏ đi, vậy mà anh
vẫn còn lại. Anh như hạt đã gieo, nằm lại trong đất này đã năm năm. Và sẽ
còn ở lại đất này thêm ít nhất mười năm nữa, nghĩa là sẽ phải để lại ở nơi
đây tuổi trẻ của mình, sẽ phải để lại nơi đây một dấu vết, một công tích của
mình.
Hay là vì ở xứ này sự sống chưa vong thân, con người chưa bị lý tính,
khôn ngoan chi phối, viên mãn một đời sống tự ngã và Thiêm thì vốn là
một thiên chất tự nhiên nên dễ hoà nhập? Xứ này, gió xuân hây hẩy mùi
men rượu. Gió hè nồng đậm hương trà thơm, gió thu mang vị trầm và mùa
đông gió dông lên trời, lạnh mùi tuyết băng. Xứ này thiên nhiên nguyên
vẹn hình sắc khởi thuỷ cùng những tình cảm ban sơ của đồng loại quấn
quýt quanh Thiêm một đời sống không ám ảnh âu lo. Ở đây, mọi việc đều
mới bắt đầu và tính chất vĩ đại thường có ở thời điểm này. Ở đây, lúc nào
anh cũng đắm mình vào những ảo giác huy hoàng ở phía trước. Anh muốn
trở nên một người có ích, một tên tuổi trong thời đại hiệp sĩ, trong các sự
tích anh hùng?
Thực tình là Thiêm chưa bao giờ dành tâm để giải đoán nguyên cớ của
sự kiện. Cũng như trong tình yêu, anh mãi mãi vẫn chỉ là kẻ trung thành,
