dọc bức tường. Sau hàng lan can của lò sưởi là những hòn than giả, trên có
giấy trang kim lấp lánh nhìn xa giống như lò than đang cháy. Trên cái bệ đá
cẩm thạch phía trước cái gương, đặt hai lọ hoa to tướng bằng sứ.
Khắp dãy nhà này ở đâu cũng thắp đèn măng-sông, hình như vừa tan tiệc,
người khách cuối cùng vừa bước ra khỏi. Ông nghị đi từ đầu đằng này đến
đầu đằng kia phòng khách, rồi đứng trước cửa sổ căn phòng nhỏ, nhìn ra
vườn hoa.
Trăng lơ lửng trên nền trời cao, nằm gọn giữa đám mây tựa lông cừu,
trông rất bé. Dưới ánh trăng những tia nước từ các vòi dưới cành cây bồ đào
vươn dài, phun ra, nghe thánh thót. Ông Thomas nhìn ra đình hóng mát ngăn
tầm mắt ông lại, nhìn khoảng sân nhỏ bé và hai cột trụ hình vuông, đỉnh
nhọn lấp lánh ánh trăng, nhìn con đường rải sỏi thẳng ra bồn hoa, thảm cỏ
sạch sẽ vừa mới xới đất... Nhưng toàn bộ cảnh trí sắp đặt cân đối ấy không
làm cho lòng ông lắng xuống chút nào, trái lại càng làm cho ông bực bội đau
xót thêm. Ông đưa tay nắm chặt quả đấm cửa sổ, tựa trán vào đấy. Những ý
nghĩ rối loạn lại trỗi dậy làm cho ông hết sức khổ sở.
Ông sẽ làm thế nào đây? Ông nhớ lại câu mình nói lúc nãy với bà em gái,
một câu vừa buột miệng nói ra đã thấy vô vị rồi và làm cho ông day dứt vô
cùng. Lúc nãy, khi nói đến bá tước Strelitz, nói đến địa chủ, rõ ràng ông đã
bộc lộ ý kiến của ông, rằng địa vị của người sản xuất cao hơn thương nhân
và tầng lớp trung gian nhiều. Câu nói ấy có phù hợp với tình hình thực tế
hay không? Chà, trời ơi, kỳ thực có phù hợp với tình hình thực tế hay không,
chẳng can hệ gì cả. Vấn đề ở chỗ, tại sao ông bộc lộ tư tưởng đó ra? Tại sao
ông nghĩ đến vấn đề ấy? Hoặc giả hỏi thêm một câu nữa, tại sao ông lại nghĩ
đến vấn đề ấy được? Chẳng nhẽ ông có thể phân bua với cụ thân sinh, cụ cố
nội hoặc bất cứ người nào trong thành phố rằng tại sao ông có thể triền miên
với ý nghĩ ấy và tại sao ông có thể nói ra ý nghĩ ấy? Người ta nếu đã tin
tưởng vào nghề nghiệp của mình không chút hoài nghi, nếu trong lòng
không mong muốn gì khác, thì chỉ biết có nghề nghiệp đó, và cũng chỉ tôn
trọng có nghề nghiệp đó mà thôi...
Bỗng ông cảm thấy đầu nóng bừng, máu cứ dồn lên mặt, mặt ông đỏ gay.
Ông lại nghĩ tới một chuyện xảy ra cách đây khá lâu. Một lần ông cùng chú
