mặc dù cá nhân ông không thích thú cho lắm, nhưng ông vẫn cho rằng phải
thêm vào sau cuốn Bàn về âm nhạc trong nhà thờ của ông chương “Bàn về
việc Richard Wagner vận dụng điệu cổ vào âm nhạc nhà thờ và âm nhạc dân
gian”.
Như thường lệ, Hanno vẫn ngồi im lặng, hai cánh tay nhỏ bé ôm đầu gối.
Chú đưa lưỡi liếm cái răng hàm, làm cho cái miệng bé tí của chú cứ méo
xệch đi. Chú trợn tròn mắt, nhìn mẹ và ông Pfühl chằm chằm. Chú lắng
nghe hai người hòa tấu và nói chuyện. Thế là chú vừa bước được mấy bước
đầu tiên vào con đường đời đã phát hiện ra rằng âm nhạc là vô cùng nghiêm
túc, vô cùng quan trọng, ý nghĩa vô cùng sâu xa. Người lớn nói chuyện với
nhau thỉnh thoảng chú nghe chỉ biết một vài điều. Những bài nhạc hai người
hòa tấu thì phần lớn cũng vượt quá trình độ hiểu biết ấu trĩ của chú, nhưng
chú vẫn đến lần này lần khác, lẳng lặng ngồi nghe suốt mấy tiếng đồng hồ
không chán chút nào. Như vậy chỉ có thể nói là lòng ngưỡng mộ, sự say mê
và thái độ vô cùng tôn kính thôi thúc chú làm thế mà thôi.
Mới bảy tuổi, chú đã bắt đầu lấy ngón tay đánh vào piano thử tấu lên một
chuỗi âm thanh đã để lại trong lòng chú một ấn tượng vô cùng sâu sắc. Mẹ
chú tươi cười nhìn chú lặng lẽ, say sưa nối những âm hưởng đó với nhau,
sửa chữa cho chú những sai lầm, nói cho chú biết tại sao khi chuyển âm giai
này sang âm giai khác nhất định không thiếu được âm phù nào đó. Và thính
giác của chú cũng chứng minh rằng những lời mẹ chú nói rất đúng.
Bà Gerda sau khi để cho Hanno đánh một đoạn thì quyết định cho chú học
piano.
— Theo tôi, cháu học độc tấu violon không hợp - Bà nói với ông Pfühl -
Như thế tôi lại thấy thú vị hơn, vì độc tấu cũng có mặt không hay của nó. Ở
đây tạm thời không nói đến tính ỷ lại của người chơi độc tấu đối với người
đệm, mặc dù trong trường hợp nào đó, độc tấu hay hoặc dở đều liên quan
đến người đệm. Chẳng hạn nếu như tôi mà không có ông... Nhưng ở đây có
cái nguy hiểm, tức là ít nhiều người biểu diễn lúc nào cũng muốn cho kỹ xảo
của mình nổi bật. Những trường hợp như thế, tôi biết rất nhiều. Tôi xin
thành thật nói với ông rằng, tôi cho là đối với người độc tấu, kỹ xảo cao
cường chỉ là bước đầu tiên trong đời sống âm nhạc mà thôi. Vì dồn hết sức
