Thế là không thoát được rồi! Việc phải đến đã đến, hoàn toàn không như
chú nghĩ. Thế là hết! Chú bình tĩnh trở lại, chỉ nghĩ đến ông ta có gầm lên
như sấm hay không? Chú đứng dậy, ra vẻ tươi cười, định nói liều một câu:
“Em quên không học bài ạ!” Lúc ấy, chú thấy đứa bạn ngồi bàn trước giở
sách ra và giơ lên ngang tầm mắt chú.
Người ngồi bàn trước là Hermann Kilian, một cậu bé da nâu, tóc chải
bóng, vai rộng. Nó thích làm sĩ quan nên tỏ ra rất hào hiệp. Vì thế, mặc dù
không thích Johann Buddenbrook, nhưng nó không muốn để chú gặp hoạn
nạn, thậm chí nó còn chỉ vào chỗ phải bắt đầu đọc. Hanno nhìn theo ngón
tay nó chỉ mà đọc. Giọng run run, chú cau mày, méo miệng lại mà đọc về
thời đại hoàng kim. Lúc bấy giờ chân lý và chính nghĩa đã được nhân dân tự
giác tôn trọng, không cần xử phạt và cũng chẳng cần đến luật pháp. “Không
còn hình phạt và sự sợ hãi”, chú đọc bằng tiếng La-tinh, “không còn những
điều khoản khắc trên đồng, không còn những người cầu xin độ lượng, cũng
không còn nhìn thấy những bộ mặt nghiêm khắc của các quan tòa...”. Chú
đọc, mặt chú như bị ai giày vò, làm tình làm tội. Chú cố ý đọc rời rạc, bỏ
những chỗ không đọc nối đã gạch bút chì trên sách của Kilian. Chú đọc sai
cả nhịp điệu câu thơ, lắp đi lắp lại làm ra vẻ khó nhọc lắm, chuẩn bị chờ đón
cơn giận dữ của thầy giáo chủ nhiệm một khi ông ta phát hiện ra là chú đang
nhìn vào sách mà đọc... Hành động phạm kỷ luật, nhìn vào sách mà đọc làm
chú thấy hay hay, da thịt ngứa ngáy, nhưng mặt khác lại thấy đáng ghét. Chú
cố ý đọc sai đọc sót để cho sự lừa dối của mình đỡ bỉ ổi. Cuối cùng, chú
ngừng lại. Cả phòng im phăng phắc. Chú không dám ngước đầu lên. Thật dễ
sợ, chú tin rằng ông Mantelsack thấy hết. Môi chú trắng nhợt. Nhưng cuối
cùng ông ta thở dài nói:
— Ồ, Buddenbrook, anh làm thinh là đúng. Anh cho phép tôi dùng chữ Si
tacuisses, tên anh bằng cổ văn... “Anh” biết anh đã làm gì? Anh giẫm đạp
lên tất cả những cái tốt đẹp. “Anh” làm như một người dã man,
Buddenbrook, anh không có óc thẩm mỹ, người ta có thể nhìn thấy điều đó
trên nét mặt anh! Nếu tôi tự hỏi, vừa rồi anh ho hay anh đọc thơ, thì câu
trước là câu trả lời. Anh ho đấy! Mumme đọc không có nhịp điệu nhưng so
với anh, cậu ta còn là một thiên tài. Cậu ta là một nghệ sĩ ngâm thơ! Anh là
