điều hành hệ thống đại học này trong thời kỳ đầu, sẽ không có ai khác đảm
đương nổi. Với thẩm quyền và trách nhiệm trong tay, chính phủ các nước
mới giành được độc lập chắc chắn phải xây dựng một kiểu mẫu đại học
phục vụ mục tiêu chính trị của mình. Vấn đề tự trị đại học không phải là
yêu cầu cần thiết vào thời điểm này. Chất lượng giảng dạy và học tập tại
các trường đại học công lập thuộc trách nhiệm chính của nhà nước và
không ai thắc mắc. Các văn bằng tốt nghiệp đại học được cấp có được sự
công nhận quốc tế song phương hay đa phương hay không tùy thuộc vào
mối quan hệ ngoại giao giữa các chính phủ hơn là vào thương hiệu, uy tín
của trường đại học trong nước, dù các trường này có được hưởng quy chế
tự trị hay không.
Thật ra, tự trị hay tự chủ đại học, nếu hiểu theo nghĩa tự trị về mặt tài
chính hay tổ chức không phải là yếu tố then chốt cho việc nâng cao chất
lượng giảng dạy đại học, từ đó tạo ra uy tín và thương hiệu cho đại học
trong nước. Tác giả Nguyễn Xuân Thu trong bài viết “Giáo dục đại học -
Không tự trị, không tự chủ,” chỉ có trên tạp chí Doanh nhân Sài Gòn Cuối
tuần ngày 8/12/2006, đã nhận định rất đúng rằng: “... Không nên lẫn lộn
giữa hai khái niệm tự trị đại học về mặt tài chính và tổ chức, và tự do hàn
lâm hay tự do dạy và học. Tự do hàn lâm được xem như là thành tố quyết
định của giáo dục đại học, bất kể trường đại học ấy có được tự trị về mặt tài
chính và tổ chức hay không.” Như vậy, cải tổ đại học không chỉ là trao cho
các trường đại học một quy chế tự trị nhiều hay ít mà là trao cho họ trách
nhiệm lớn hơn trước xã hội về việc đào tạo với chất lượng cao ngang bằng
tiêu chuẩn các thế hệ sinh viên của mình của thế giới. Đây sẽ là cam kết
của các trường đại học với cộng đồng dân tộc, dưới sự giám sát thực hiện
của Bộ Giáo dục theo các tiêu chuẩn về chất lượng giảng dạy và học tập đã
được thiết lập một cách mềm dẻo. Một nền giáo dục đại học tốt cần phải
thỏa mãn hai nguyên tắc chủ yếu: 1/ Học suốt đời. Mỗi công dân có điều
kiện văn bằng tối thiểu (thí dụ bằng Tú tài ở nước ta) đều có quyền ghi
danh theo học đại học chuyên ngành mình thích, ở bất cứ độ tuổi nào. Học
suốt đời là nguyên tắc giáo dục rất nhân bản, thể hiện chính sách khuyến
