được nhân dân kính yêu, thế mà lại có thể đột nhiên bị diệt vong
như thế này”.
“Tôi đã tiến hành phân tích tình hình hoạt động trong các cơ
quan của đảng, nhất là hoạt động của cơ quan lãnh đạo; càng phân
tích càng thấy hướng về một kết luận: nhiều chứng bệnh của
đảng Cộng sản Liên Xô là không thể tránh được. Nguyên nhân gây ra
tình trạng này dĩ nhiên có nhiều loại, nhưng một nguyên nhân quan
trọng là sự thoái hóa về tu dưỡng văn hóa của lãnh tụ”.
“Lenin là một nhà lý luận tài năng lỗi lạc, nhà chiến lược và
chiến thuật của đấu tranh chính trị, nhà hùng biện đầy cảm hứng,
một người có tu dưỡng văn hóa rất cao. Người thay thế ông - Stalin
chưa phải là lãnh tụ chính trị lỗi lạc như thế, trình độ học vấn chưa
được sâu sắc như vậy. Nhưng Stalin cho dù kém sắc sảo trên diễn
đàn chính trị song vẫn có tu dưỡng lý luận tương đối tốt, hiểu
nhiều biết rộng, có tài tổ chức rất giỏi. Sau khi Stalin mất, đảng
Cộng sản Liên Xô đề cử Khrushchev lên thay, ông này rất có tư
chất bẩm sinh nhưng về lý luận và tư tưởng chỉ là cậu học sinh đạt
điểm 3, trình độ tu dưỡng văn hóa rất thấp”.
“Tôi từng được đọc các thư tín, bài viết, nghị quyết do Stalin
viết tay. Ông sửa chữa các văn bản rất chính xác, có thể thấy ông
là một nhà hoạt động chính trị sắc bén và là một đại gia về tu từ
học, tinh thông tiếng Nga. Những lời ghi chú phê phán ông viết
trong hàng trăm cuốn sách trên tủ sách của ông cho thấy Stalin đọc
rất nhiều. Ông không những hiểu rõ các trước tác của các học giả
theo chủ nghĩa Marx mà còn hiểu rõ những trước tác của các triết
gia, nhà kinh tế và nhà lịch sử chống lại Marx. Tôi cũng đã thấy
các chỉ thị của Khrushchev, đáng tiếc là chúng để lại ấn tượng tựa
như viết bởi một người không có văn hóa lắm, hoàn toàn làm công
việc khác. Quả thực những gì ông đọc miệng cho tốc ký viên viết thì
rất hay, câu chữ cũng rất sinh động, có điều nhiều chỗ không
