Miến Ðiện, vốn can đảm hơn nhờ quyền tự do ngôn luận và được khích lệ
nhờ truyền thông không kiểm duyệt, sẽ không để chuyện đó xảy ra.
Trung Quốc đã thấy rằng mối đe dọa lớn nhất cho vị thế đặc quyền đặc
lợi một thời tại Myanmar không phải là Hoa Kỳ mà là sức mạnh của công
luận. Ðập Myitsone không phải là ví dụ duy nhất. Năm 2012, những người
phản kháng đã nhắm vào mỏ đồng Letpadaung trị giá 1,1 tỉ đô-la Hoa Kỳ
thuộc công ty con của Norinco
, một cơ sở sản xuất vũ khí của nhà nước
Trung Quốc. Các nhà hoạt động và các nhà sư đã chiếm mỏ này trong nhiều
tháng trước khi cảnh sát xua họ đi bằng hơi cay và vòi rồng bắn nước.
Những cuộc biểu tình đầy nộ khí đã buộc có một cuộc thẩm vấn quốc gia
do Aung San Suu Kyi làm chủ tọa. “Có một sự biến chuyển trong cảm thức
dân chúng”, theo lời cư dân Wong Yit Fan ở Yangon, một cựu trưởng ban
kinh tế ở ngân hàng Standard Chartered. “Nỗi tức giận trước giới quân sự
đã dịu lại và nhắm lại vào Trung Quốc”. Gần như không có kinh nghiệm gì
về xã hội dân sự ở quê nhà, các công ty Trung Quốc phản ứng một cách
vụng về. Ðiện lực Quốc gia Trung Quốc làm mối căng thẳng ở Myitsone
trầm trọng hơn khi họ lập một trang web đầy rẫy những lời tuyên truyền
làm lợi cho bản thân.
Cơn tức giận của thường dân lan rộng khắp chốn. “Hầu hết người
Miến Ðiện đều kì thị người Trung Quốc”, theo lời Khin Tun, một cố vấn
đầu tư được các công ty Trung Quốc thuê để giao tiếp với dân địa phương
đang giận dữ. Xúc cảm này không cùng suy nghĩ của hầu hết các viên chức
chính phủ, những người hiểu rằng Myanmar không còn lựa chọn nào khác
ngoài việc duy trì mối bang giao hữu hảo với nước siêu cường này ở ngay
ngưỡng cửa, chưa kể đến đó là nhà đầu tư và đối tác giao thương lớn nhất
của Myanmar. Nhưng có một người bất đồng chính kiến thuở trước, nay đã
trở về để tư vấn cho Tổng thống Thein Sein sau nhiều năm lưu đày ở khu
rừng nhiệt đới ở Thái Lan, và ông ta bảo với tôi rằng Trung Quốc phải ứng
phó nỗi oán phẫn này vốn được tạo nên từ sự hợp tác của Trung Quốc với
giới quân sự Myanmar. Và ông ta cảnh báo rằng Myanmar sẽ không cho
phép Trung Quốc lũng đoạn chính sách ngoại giao của Myanmar nữa:
