và Yangon là một nơi quần tụ văn hóa: các ngôi chùa Trung Quốc hòa lẫn
cùng những ngôi chùa bằng vàng lấp lánh, những điện thờ của đạo Hindu,
những thánh đường Islam và những dinh thự đổ nát từ thời Raj
. Dưới
thời cai trị của Anh vào đầu thế kỉ 20, thành phố này khi ấy có tên Rangoon
là điểm đến nhập cư hàng đầu thế giới – náo nhiệt hơn New York hoặc
Thượng Hải. Ngoài hàng triệu người Ấn Ðộ, nhiều tàu thuyền chứa đầy
người Trung Quốc đi từ các tỉnh Quảng Ðông và Phúc Kiến ở miền duyên
hải tới Rangoon lập nên nhà mới.
Khi ấy ảnh hưởng của Trung Quốc có một lịch sử lâu đời – nhưng lúc
nào cũng có những mối căng thẳng. Vào thập niên 1960, vị lãnh đạo quân
phiệt bạo tàn Ne Win đã cấm những người ngoại quốc – bao gồm nhiều cư
dân người Hoa – không được sở hữu đất đai và nắm giữ giấy phép kinh
doanh, và cố tình kích khởi thêm lòng oán hận chủng tộc. Khi những cuộc
nổi loạn chống Trung Quốc nổ ra ở Rangoon năm 1967, những cửa hàng
người Hoa bị cướp phá và bị phóng hỏa. Sau khi đổ vỡ nhiều mối quan hệ
song phương, Trung Quốc công khai can thiệp vào cuộc nội chiến
Myanmar. Nạn kì thị và những cuộc nổi loạn chống Trung Quốc tiếp tục
bùng nổ vào thập niên 1970, với sự ủng hộ ngầm của chính phủ Miến Ðiện.
Và khi bộ luật mới năm 1982 kiềm tỏa hơn nữa quyền công dân Myanmar
đối với người Hoa, nó đã đẩy nhanh quá trình di tản đang diễn ra của người
Miến gốc Hoa ra khỏi nước này.
Khi chế độ quân phiệt đầu tiên bị các tướng lĩnh phiến loạn lật đổ
trong vụ đảo chính năm 1988, tình hình được cải thiện đáng kể. Hội đồng
Khôi phục Luật pháp và Trật tự Quốc gia (State Law and Order Restoration
Council), như chính quyền quân phiệt mới tự đặt tên cho họ, đã nới lỏng
việc khống chế nền kinh tế, khuyến khích việc phát triển các khu vực kinh
tế tư nhân và việc đầu tư của nước ngoài. Các doanh nghiệp người Hoa nở
rộ: hãy nhìn quanh Yangon hoặc Mandalay ngày nay và phần lớn những gì
bạn thấy đều sẽ có chủ sở hữu là những thương nhân có nối kết với Trung
Quốc. Dân địa phương càu nhàu rằng các doanh nghiệp người Miến Ðiện
gốc Hoa đang kiềm kẹp ngày càng chặt. “Khu phố người Hoa đang lan
