vượt ra hẳn những đường biên truyền thống”, theo lời Judy Ko, người quản
lí một công ty thương mại trụ sở ở Yangon. “Các thương nhân người Hoa
đang chiếm lĩnh các sạp ở chợ, các quầy thức ăn và các tiệm thuốc khắp
thành phố”. Cô ấy bảo tôi, những thân nhân của người Miến Ðiện gốc Hoa
thế hệ thứ hai hoặc thứ ba đổ xô từ Trung Quốc và Ðài Loan tới đây. “Họ
hối lộ các viên chức phụ trách nhập cảnh hoặc kết hôn với dân địa phương,
nên họ có thể mua bất động sản một cách hợp pháp. Dòng chảy tràn vào
các nhà đầu tư Trung Quốc đang đẩy giá cả lên mức điên rồ và đẩy dân địa
phương ra khỏi khu chợ”, cô phàn nàn. Cho dù miêu tả này có phóng đại
lên, ai ai cũng thấy được người Trung Quốc và tiền của họ đang tràn vào.
Quả thực, giới phê bình cho rằng đầu tư chính thức của Trung Quốc –
đạt giá trị cộng dồn lên tới 15 tỉ đô-la vào năm 2015, dù giá trị đầu tư từng
năm đã giảm mạnh kể từ năm 2011 – chỉ là phần nổi của tảng băng trôi.
Nhiều công ty “Miến Ðiện” trên danh nghĩa thực sự được cấp vốn thông
qua các công ty vỏ bọc của Trung Quốc đại lục, đôi khi đại diện cho lợi ích
của những kẻ buôn lậu ma túy người Wa. Những công ty khác thuộc về
những di dân Trung Quốc ở dài hạn – khét tiếng nhất là Asia World, tập
đoàn lớn nhất Myanmar, được sáng lập bởi La Tinh Hán, một tay buôn
heroin bị kết án. Asia World có mối liên kết thân cận với Liên hợp quân
bang Wa, vốn đang độc lập kiểm soát vùng lãnh thổ gần biên giới Trung
Quốc. Nó còn là một trong những đối tác liên doanh địa phương của Ðiện
lực Quốc gia Trung Quốc cho dự án con đập Myitsone.
Hầu hết người Miến Ðiện gốc Hoa đều sinh ra ở Myanmar và đều là
“người Hoa” giống như bao dân nhập cư đồng tộc ở những khu vực khác
của Ðông Nam Á. Các mối ràng buộc sắc tộc giúp cho bánh xe thương mại
của Myanmar chạy trơn tru, giống như ở khắp Ðông Nam Á; nhưng có một
cách khoảng văn hóa giữa người Miến Ðiện gốc Hoa ở địa phương và
những nhà đầu tư của Trung Quốc đại lục, vốn có lẽ bị những người Miến
Ðiện khác đánh giá thấp. Ở Yangon, nhiều người Hoa ở địa phương thuộc
về Phòng Thương mại Myanmar của người Hoa (Chinese Myanmar
Chamber of Commerce). “Chúng tôi đã ở đây cả trăm năm nay”, viên quản
