lí Phòng cho tôi biết. “Chúng tôi không có liên hệ nào với những người bên
ngoài đến từ Trung Quốc. Chúng tôi giữ phong tục của người Hoa, nhưng
chúng tôi nói tiếng Miến Ðiện và là người Miến Ðiện.”
Về mặt văn hóa, những cư dân Miến Ðiện gốc Hoa ở Yangon gần với
những người anh chị em của họ ở Ðông Nam Á hơn là những người ở
Trung Quốc đại lục – và không chắc được họ sẽ có thái độ chào đón ra sao
đối với làn sóng di dân mới của người Trung Quốc. Nhưng chính bên trong
cộng đồng người Miến Ðiện gốc Hoa, các mối ràng buộc sắc tộc đã ăn sâu
vào tinh thần họ. Trong Phòng Thương mại của người Hoa – ngụ trong một
tòa nhà lớn bụi bặm nhìn sang những cầu tàu dọc theo sông Yangon – có
một bức tường dùng để trưng ra những nhà quyên trợ cho tổ chức. Nổi bật
trong danh sách này là Asia World, trao 5 triệu nhân dân tệ (khi ấy trị giá
khoảng 750.000 đô-la) cho phòng này vào năm 2010. Sự giận dữ của người
dân Myanmar về vai trò do những công ty Trung Quốc đảm nhận, bất kể
nguồn gốc ở đâu, là điều không khó hiểu.
Những mối căng thẳng bắt đầu trỗi lên khi giao thương bằng đường bộ
với Trung Quốc được tái triển khai năm 1988. Miền Bắc, đặc biệt những
khu vực giáp Trung Quốc, là nơi người ta cảm thấy lo âu tột cùng trước
tình trạng tiền Trung Quốc được đổ vào nước này. Theo một nguồn ước
tính cho biết, chỉ nội thập niên 1990 đã có 300.000 dân nhập cư từ Vân
Nam đến Mandalay, và người Hoa chiếm khoảng một phần ba dân số thành
phố này. Tuy vậy các hội đoàn người Hoa ở thành phố bảo rằng dân số
người Hoa ở mức ổn định chỉ khoảng 5.000 gia đình – gần 50.000 người.
Việc xác minh bao nhiêu người Hoa thực sự sống ở Mandalay là một công
việc bất khả, đặc biệt khi những cuộc hôn nhân giữa người Hoa và người
bản địa đã khiến người ta thật khó xác định chính xác thế nào là “người
Hoa”. Những con số ước tính phổ biến gần như chắc chắn bị phóng đại,
theo lời Roman Cailaud, một cố vấn đầu tư, người nghiên cứu việc giao
thương ở biên giới và việc nhập cư ở miền Bắc Myanmar.
Dân địa phương than phiền rằng Mandalay – quê hương về văn hóa
của người Bamar, sắc tộc chiếm hai phần ba dân số Myanmar – đã tràn
