nữa bên trong ASEAN. Tờ Hoàn cầu Thời báo theo chủ nghĩa quốc gia của
Trung Quốc cảnh báo rằng các quốc gia ASEAN sẽ nghe “tiếng súng thần
công” nếu họ không rút lại ý mình.
Nhưng thái độ địch thù của Bắc Kinh
bị phản pháo: sau khi họ gây áp lực bắt Myanmar và Campuchia đồng
thuận họ trong khối ASEAN, Bangkok và Singapore hiệp lực cùng Jakarka
và Hà Nội, trong một ví dụ hiếm hoi về tinh thần kiên quyết tập thể. Tệ hơn
nữa, điều đó còn khiến các quốc gia Ðông Nam Á tin rằng họ cần tiến gần
hơn về phía Hoa Kỳ một lần nữa – ngay đúng cái điều làm Bắc Kinh lo
ngại ngay từ đầu. Năm 2012, trong một phần chiến lược “xoay trục sang
châu Á”, Hoa Kỳ tuyên bố những kế hoạch để cải tiến việc triển khai hải
quân ở khắp các đại dương trên thế giới, với 60% được tập trung ở Thái
Bình Dương vào năm 2020.
Những mối bang giao giữa Trung Quốc với
ASEAN đúng lúc lại suy hoại thêm nữa, do họ dùng tàu hải quân để thực
thi việc cấm đánh bắt cá ở vùng biển ngoài khơi bãi cạn Scarborough gần
Philippines, và nước này đã phản ứng vào tháng Một năm 2013 bằng cách
yêu cầu tòa án Liên hợp quốc làm trọng tài phân xử.
Ðây là tình huống nhiều biến động được để lại cho Chủ tịch Tập Cận
Bình và Thủ tướng Lý Khắc Cường khi họ nhậm chức ở cương vị lãnh đạo
Trung Quốc vào tháng Ba năm 2013. Ban đầu, họ tỏ vẻ có ý đưa những mối
bang giao về lại thế tích cực hơn. Quét qua Ðông Nam Á trong một cơn bão
các phi vụ giao thương và đầu tư, Thủ tướng Lý Khắc Cường đã đề xuất
một “đồng thuận chính trị”
mới dựa trên mối lợi chung đang mở rộng,
và kí một điều ước về “láng giềng hòa thuận và hữu hảo”.
Chủ tịch Tập
Cận Bình làm theo đó bằng cách kí kết những mối quan hệ đối tác chiến
lược toàn diện với Indonesia và Malaysia để tăng cường hợp tác an ninh và
cải thiện các mối ràng buộc kinh tế. Lối ngoại giao mới này kết lại bằng lời
kêu gọi của Tập, lần đầu ở Jakarta vào tháng Mười năm 2013, nhằm xây
dựng một Con đường Tơ lụa trên biển thế kỉ 21.
Nhưng những nụ cười thân thiện nhanh chóng tan đi khi lối ngoại giao
mới theo kiểu “tích cực chủ động” của Bắc Kinh đã “nhe răng” gầm gừ
khắp nơi. Dấu hiệu đầu tiên cho một đường hướng tiếp cận trực diện hơn
