láng giềng, Trung Quốc thấy không thể chia tách vấn đề kinh tế với vấn đề
an ninh.
Chủ tịch Tập Cận Bình đã hứa dùng sức mạnh của nhà nước Trung
Quốc, bao gồm quân lực, để giữ an toàn cho công dân Trung Quốc. Ở Ðại
hội Ðảng lần thứ 18 năm 2012, kì Ðại hội đầu tiên của Tập ở cương vị
đứng đầu Ðảng Cộng sản Trung Quốc, chuyện “bảo vệ quốc dân ở hải
ngoại” cuối cùng đã được đưa lên làm ưu tiên chính trị.
trắng về quốc phòng công bố năm 2013 tuyên bố lần đầu tiên rằng Quân
đội Giải phóng Nhân dân phải đem lại an ninh cho các lợi ích của Trung
Quốc ở nước ngoài. Thậm chí trước khi đó là quốc sách, năm 2011 quân
đội Trung Quốc đã dẫn dắt một cuộc săn tìm những kẻ sát nhân 13 thủy thủ
Trung Quốc ở vùng Tam giác Vàng – điểm giao nhau giữa Myanmar, Lào
và Thái Lan – cho dù bọn sát nhân ấy động thủ bên ngoài Trung Quốc.
Cuộc điều tra đó dẫn đến việc dẫn độ, truy tố và hành hình một tay thủ lĩnh
băng cướp Miến Ðiện ở Vân Nam, và dẫn đến chuyện Trung Quốc cho
quân đi tuần dọc theo sông Mekong.
Công tác ngoại giao về kinh tế của Trung Quốc đặt tiền đề ở sự hứa
hẹn lợi ích chung – tuy vậy chính sách này sẽ lâm vào tình cảnh căng thẳng
ở bất kì nước nào mà quyền lực nhà nước tan rã và các lợi ích của Trung
Quốc bị đe dọa. Nếu vụ thảm sát công nhân Trung Quốc xảy ra ở Pakistan
hoặc nơi nào khác, Bắc Kinh hẳn sẽ nhận thấy áp lực kinh khủng từ trong
nước hòng thúc họ can thiệp trực tiếp. Trong quá khứ, Bộ Ngoại giao đã
từng nhận được mấy viên can-xi gửi qua đường bưu điện bởi những tay phê
bình theo chủ nghĩa quốc gia vốn đang ta thán việc nhà nước không chứng
tỏ được sự cứng cáp nơi cột sống của mình.
Việc Tập Chủ tịch chuyển
dời sang chính sách ngoại giao tích cực chủ động là điều được thiết kế
nhằm phô bày Trung Quốc ra như một đại quốc, nhưng đó còn là phản ứng
trước hiện thực về việc trở thành một đại quốc sẽ dính líu đến chuyện gì.
Lịch sử cho thấy “thương mại theo sau quốc kì”
, nhưng cũng cho
thấy “quốc kì theo sau thương mại”: Ấn Ðộ thuộc Anh là một nước thuộc
địa mậu dịch chịu sự bảo hộ của Công ty Ðông Ấn cho đến khi cuộc nổi
