Tập khẳng định quyền sở hữu Sáng kiến Vành đai và Con đường, cho
dù nhiều phần tư tưởng đằng sau nó không phải nguyên gốc của Trung
Quốc. “Khác với miêu tả trong thần thoại Hi Lạp về Athena xuất hiện với
hình hài đầy đủ từ đầu của Zeus, không nên xem đây như là sản phẩm trí óc
của Tập Chủ tịch và những cố vấn thân cận của ông”, theo lời Christopher
Johnson, Freeman Chair chuyên Nghiên cứu Trung Quốc thuộc Trung tâm
Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) ở Washington, DC.
Ngân
hàng Phát triển Châu Á (ADB) đã tài trợ để tạo đường nối kết tốt hơn băng
qua châu Á trong nhiều thập niên nay. Chẳng hạn, công tác về “chiếc cầu
đất liền Á – Âu” từ Trung Quốc đến châu Âu đã khởi sự từ lâu trước khi
Tập nhậm chức. Nhưng Tập Chủ tịch đã khôn khéo đưa nhiều phương án
đã tồn tại hoặc đã hoạch định được trộn vào trong đại tự sự về “Giấc mộng
Trung Quốc”, và làm cho Vành đai và Con đường trở thành những thành tố
trọng yếu trên phương diện địa chính trị để ông có thể thúc đẩy việc gầy
dựng một trật tự lấy Trung Quốc làm trung tâm ở châu Á.
NGÂN HÀNG ÐẦU TƯ CƠ SỞ HẠ TẦNG
CHÂU Á (AIIB)
Những tham vọng của Trung Quốc dựa trên sức mạnh kinh tế. Biểu
tượng cường đại nhất của điều này là AIIB, vốn có mối liên kết khăng khít
với Sáng kiến Vành đai và Con đường. Thực tế, Tập Cận Bình ban đầu đề
xuất Trung Quốc nên thiết lập ngân hàng phát triển đa phương của riêng
mình trong cùng bài diễn thuyết mà ông đã trình bày để tuyên bố các kế
hoạch xây dựng Con đường Tơ lụa trên biển, ở Jakarta vào tháng Mười
năm 2013. Sự thành công nhanh chóng của dự án mạo hiểm này đã làm
mọi người ngạc nhiên, đặc biệt Bắc Kinh: chỉ trong 18 tháng, 57 quốc gia
đã đồng thuận trở thành những thành viên sáng lập nên ngân hàng mới này.
Những nước này bao gồm hầu hết các nước Á châu và nhiều nước Âu châu;
thậm chí trong số đó có những nhà nước đang có mối quan hệ căng thẳng
với Trung Quốc, như Philippines và Việt Nam. Khi các điều khoản thỏa
thuận của AIIB có hiệu lực vào ngày 31 tháng Mười Hai năm 2015, hai
nước vắng mặt đáng chú ý duy nhất khi đó là Hoa Kỳ và Nhật Bản.
