hóa được các kế hoạch tham vọng của những nhà lập chính sách trong việc
xúc tiến các trung tâm giao thương mới. Tuy vậy họ đã tạo ra nhiều cơ hội
kinh tế cho những phụ nữ như Nadirova và Nurbiya. Ðiều này gần như
không toại lòng được dân Duy Ngô Nhĩ vốn khao khát tự do tôn giáo và
bực tức việc phải nói ngoại ngữ ở vùng đất của chính họ. Nhưng bằng cách
tăng cường các tuyến liên kết giao thương với những nước láng giềng, Bắc
Kinh đang mang lại tiềm năng về một tương lai phồn thịnh hơn – dẫu chỉ là
đối với những ai sẵn lòng tham gia cuộc chơi chính trị này.
TRUNG Á
Lưu Á Châu, một vị tướng thẳng tính của Quân Giải phóng Nhân dân
Trung Quốc, từng gọi Trung Á là “món lễ vật hậu hĩ nhất được trời cao ban
cho người Trung Quốc”.
Ðối với Trung Quốc, Trung Á mang lại nguồn
tài nguyên thiên nhiên dồi dào. Kazakhstan có nguồn trữ lớn về dầu và
uranium. Turkmenistan cung ứng gần phân nửa khí đốt nhập khẩu Trung
Quốc, và ở đây có tiềm năng to lớn cho việc tăng cường rút lấy nguồn
khoáng sản trong khu vực. Trung Á chiếm chỉ khoảng 1% giao thương của
người Trung Quốc, nhưng giá trị chiến lược địa lí của nơi này lớn hơn hẳn
ngụ ý từ những số liệu thô.
Hơn một thập niên qua, CNPC đã đánh bại các công ty quốc doanh
của Nga để trở thành gã khổng lồ về năng lượng ở Trung Á. Kazakhstan
quả quyết có nguồn trữ dầu lớn thứ mười thế giới, nhưng một thập niên
trước các công ty dầu của Trung Quốc sở hữu chỉ một vùng trọng yếu ở đó.
Ba vùng khai thác dầu lớn – Tengiz, Karachaganak và Kashagan – đều
được các công ty lớn Tây phương kiểm soát, với hai đường ống dẫn chạy
xuyên qua Nga tới châu Âu. Sự thâm nhập của Trung Quốc vào thị trường
này diễn ra nhanh chóng và hung hãn. Năm 2005, CNPC đấu thầu thầu Tập
đoàn Dầu và Khí đốt Tự nhiên (ONGC) để mua công ty dầu Canada
PetroKazakhstan với giá 4,2 tỉ đô-la, biến Kazakhstan thành cơ sở sản xuất
lớn thứ nhì ở nước ngoài chỉ trong chốc lát. Năm 2006, Trung Quốc và
Kazakhstan mở một đường ống dẫn dầu dài 3.000km trải từ Biển Caspi đến
Tân Cương. Và khi khủng hoảng tài chính giáng xuống vào năm 2009,
