Chuyện cũng tương tự ở Turkmenistan, một cường quốc khác về tài
nguyên thiên nhiên trong khu vực. Từng là pháo đài của Công ty khí đốt
Gazprom của Nga, cán cân quyền lực đã chuyển dời chắc chắn về phía
Trung Quốc vào năm 2009, khi CNPC mở một đường ống dẫn khí chạy từ
Turkmenistan, xuyên qua Uzbekistan và Kazakhstan, đến Tân Cương. Bản
thân Nga không giúp ích được gì cho họ. Kể từ thời Xô Viết khi các đường
ống dẫn chỉ chạy tới Nga, Gazprom có thể khai thác vị thế độc quyền của
họ. Họ mua khí đốt ở mức giá thấp hơn thị trường, tái xuất khẩu sang châu
Âu với mức giá tăng cao. Háo hức muốn chấm dứt sự lệ thuộc tốn kém này,
Turkmenistan đã thực hiện thỏa thuận với CNPC. Turkmenistan giờ xuất
khẩu nhiều khí đốt sang Trung Quốc hơn là bán cho Gazprom. Tình thế đã
xoay chuyển thật dứt khoát đến nỗi chính phủ Turkmenistan ở Ashgabat
giờ đây cực kì lệ thuộc vào những khoản xuất khẩu sang Trung Quốc.
Bốn công ty năng lượng lớn của Nga – Gazprom, Lukoil, Transneft và
Rosneft – tiếp tục bơm lượng lớn dầu và khí đốt từ Kazakhstan qua Nga
sang châu Âu. Rosneft thậm chí còn bơm dầu Nga qua Kazakhstan sang
Trung Quốc, giúp kiếm được tiền trung chuyển hữu ích cho Astana. Do vậy
Nga giữ lại được ảnh hưởng kinh tế đáng kể ở Trung Á. Nhưng móng vuốt
cả Trung Quốc đào sâu hơn: Họ đã xây nhiều nhà máy điện, nhà máy lọc
dầu và nhiều tuyến dẫn truyền ngoài cơ sở hạ tầng cho khí đốt, hầu hết
nhằm để gây tổn hại cho các công ty Nga, vốn không thể cạnh tranh với
Trung Quốc trong việc cấp tiền dễ dàng và xây dựng nhanh chóng. CNPC
đang xây một tuyến đường thay thế cho khí đốt Turkmenistan đi xuyên qua
Kyrgyzstan, với nhiều đoạn đường phụ đi tới những khu vực thiếu năng
lượng của vùng này. Và chi nhánh Tân Cương của Công ty Mạng điện
Trung Quốc (SGC) đang chuẩn bị rót thêm nhiều tỉ đô-la vào hệ thống
mạng điện mới – vốn chắc chắn sẽ được gắn nhãn “Con đường Tơ lụa điện
năng” – liên kết Trung Á với Tân Cương.
Về mặt kinh tế, Trung Quốc – chứ không phải Nga – hiện là “ông
trùm” của Trung Á. Ðối với Kazakhstan và Turkmenistan, họ là đối tác
năng lượng cần yếu và là nguồn quan trọng để có những khoản cho vay lãi
