nhập đó bằng những lời lẽ rất thơ như sau: “Từ nay, riêng không gian
không thôi và riêng thời gian không thôi sẽ tàn tạ như những chiếc bóng,
chỉ có sự thống nhất của cả hai mới giữ được tính độc lập của chúng”. Nói
bằng một ngôn ngữ đời thường hơn, nhưng với độ chính xác cũng không
kém, thì bằng cách đan kết không gian và thời gian thành một cấu trúc
thống nhất là không-thời gian, thuyết tương đối hẹp đã trịnh trọng tuyên bố:
“Cái gì đúng với không gian cũng sẽ đúng với thời gian”. Nhưng một câu
hỏi lại được đặt ra: “Trong khi chúng ta có thể hình dung không gian cong
bởi dạng cong của nó, thì thời gian cong có nghĩa là thế nào?”.
Để có một cảm giác về câu trả lời, ta lại đề nghị Slim và Jim hiện vẫn còn ở
trên Tornado quay thực hiện thí nghiệm sau. Slim đứng ở đầu mút của một
bán kính và áp lưng vào vách kính còn Jim thì bò dọc theo một bán kính
nào đó xuất phát từ tâm quay. Cứ vài mét Jim lại ngừng bò và hai anh em
lại so đồng hồ với nhau. Họ sẽ thấy gì? Từ vị trí đứng yên trên cao, ta lại có
thể tiên đoán được câu trả lời: đồng hồ của họ không chỉ giống nhau. Sở dĩ
chúng ta đi tới kết luận đó là bởi vì chúng ta thấy rằng Slim và Jim chuyển
động với vận tốc khác nhau. Ta biết rằng, trên sàn quay, nếu bạn ở càng xa
tâm quay thì sau một vòng bạn sẽ đi được quãng đường dài hơn, do vậy mà
bạn chuyển động nhanh hơn. Nhưng theo thuyết tương đối hẹp, bạn càng
chuyển động nhanh thì đồng hồ của bạn càng chạy chậm và do đó chúng ta
thấy rằng đồng hồ của Slim chạy chậm hơn đồng hồ của Jim. Hơn nữa,
Slim và Jim còn thấy rằng khi Jim tới gần Slim, tốc độ phát tiếng tíc tắc của
đồng hồ của Jim sẽ chậm lại và tiến gần tới tốc độ phát của đồng hồ Slim.
Điều này phản ánh một thực tế là, khi Jim đi ra xa tâm quay, tốc độ chuyển
động tròn của anh ta cũng tăng lên và tiền gần tới tốc độ của Slim.
Từ đó, ta có thể kết luận rằng, đối với những người quan sát trên sàn
quay, như Slim và Jim chẳng hạn, thì tốc độ trôi của thời gian phụ
thuộc vào vị trí chính xác của họ (trong trường hợp đang xét, đó là
khoảng cách tới tâm quay).
Đây chính là sự minh họa cho cái mà ta gọi là
thời gian cong. Thời gian bị cong hay biến dạng, nếu như tốc độ trôi của nó
từ nơi này đến nơi khác là khác nhau. Khi bò dọc theo một bán kính, Jim
còn cảm thấy một điều khác nữa, đặc biệt quan trọng đối với sự thảo luận
