Dù ai nói ngả nói nghiêng,
Ta đây vẫn vững nhƣ kiềng ba chân.
Dù ai nói đông nói tây,
Ta đây vẫn vững nhƣ cây trên rừng.
Làm sao đạt đƣợc tâm lập?
Lục dục, thất tình. Mƣời ba cái đó bủa vây tấn công lòng ngƣời. Chúng làm
cho tâm phàm thoạt vầy thoạt khác, nhƣ khỉ vƣợn lăng xăng nhảy nhót chuyền
leo (tâm viên: vƣợn lòng). Tâm không trụ, cứ bôn ba chạy theo cảnh đời bôn ba,
nhƣ ngựa hoang rong ruổi mặc tình (tâm mã: ngựa lòng). Lòng ngƣời có khi
chợt nổi sóng triều dâng, cuồn cuộn vì ham muốn, vì khát vọng (tâm ba: sóng
lòng). Có khi nung nấu bừng bừng, nhƣ lửa cháy đốt thiêu vì phẫn nộ, sân hận
(tâm hỏa: lửa lòng). Tâm nhƣ thế không phải là tâm thanh tịnh, mà chỉ toàn
những cặn cáu, bụi bặm quậy lên ngầu đục (tâm cấu, tâm trần: bụi bặm trong
tâm).
Thiền nhà Phật dạy thế nhân con đƣờng minh tâm kiến tánh. Sáng lòng
thấy tánh thì giác ngộ, đắc đạo, thành Phật thành Tiên. Nhƣng tâm phàm vốn
chất chứa đủ thứ rộn ràng, vốn đa mang bộn bề hệ lụy thì làm sao minh tâm để
đƣợc sáng lòng? Hẳn nhiên không dễ! Cho nên, sự uy hùng của con ngƣời
không phải là chiến thắng muôn vạn hùng binh giữa chốn chiến trƣờng hòn tên
mũi đạn. Sự uy hùng của con ngƣời nằm ở một mặt trận khác, tuy rằng cuộc
chiến thầm lặng, cô đơn, không có máu me xƣơng thịt tan tành mà lại vô cùng
dữ dội, cực kỳ quyết liệt. Mặt trận đó nơi đâu? Thƣa rằng, kinh Pháp Cú còn ghi
lời Phật dặn dò: “Chiến thắng vạn quân không bằng tự thắng mình. Tự thắng
mình là chiến công oanh liệt nhất.”
Kẻ nào tự thắng chính bản thân mình, đó mới đích thực là con ngƣời đại
hùng đại lực. Tu sĩ Cồ Đàm (Gautama) đã tự thắng nên đƣợc xƣng tán là Đại
Hùng. Chánh điện trang nghiêm thờ Phật Thích Ca vì thế đƣợc tôn xƣng là Đại
Hùng bửu điện.
Đề tài hàng phục tâm thể hiện rõ trong ảnh thiền Tâm Lập. Thanh gƣơm và
cái khiên là hình ảnh tƣợng trƣng cho chiến sĩ, hay trang kiếm khách. Kiếm
khách này không chinh phục tha nhân mà chỉ chinh phục bản tâm. Trận chiến
không diễn ra ngoài nội tâm mà chỉ là những trận quyết đấu một mất một còn ở
nội tâm để đoạn trừ thập tam ma (lục dục, thất tình), cũng nhƣ mọi thứ phiền
não chƣớng ngại khác ngõ hầu chuyển hóa tâm trần cấu đảo điên trở thành tâm
thanh tịnh, an định.
