nay: học mà chưa hiểu (học vẹt), học chưa đi đôi với hành và học mà chưa
sáng tạo…" (người viết nhấn mạnh).
Dưới đây, người viết trình bày một số ý kiến nhận xét về hệ thống giáo
dục - đào tạo truyền thống và hệ thống giáo dục - đào tạo cần có trong
tương lai nhìn dưới góc độ Sáng tạo học và PPLSTVĐM.
Như đã biết từ những phần trước, con người có hai loại nhu cầu quan
trọng cần thỏa mãn trong suốt lịch sử tiến hóa và phát triển của mình, đó là:
nhận thức và biến đổi hiện thực khách quan cũng như chính bản thân mình.
Tuy nhiên, hiện thực khách quan và bản thân mình quá phức tạp, con người
không thể nhận thức và biến đổi những đối tượng đó một cách "trọn gói" và
"một lần" là xong. Để đối phó, con người sử dụng cách tiếp cận "chuyên
môn hóa": chia các đối tượng cần nhận thức và biến đổi thành các lĩnh vực
chuyên môn dựa trên các tính chất hoặc/và các chức năng giống nhau theo
những tiêu chuẩn nhất định làm cho công việc nhận thức và biến đổi của
mình dễ dàng, đơn giản hơn. Một lý do nữa thúc đẩy chuyên môn hóa là xã
hội cần nhanh chóng có những người làm việc, do vậy, thời gian đào tạo họ
phải ngắn mới có ích lợi về kinh tế. Từ đây, nền giáo dục - đào tạo đi theo
hướng đào tạo các nhà chuyên môn (Specialists) và ngày càng hẹp để họ
nhanh chóng ra trường làm việc trong các lĩnh vực chuyên môn tương ứng.
Ví dụ, lĩnh vực tự nhiên thì phân ra vật lý, hóa học, sinh học, địa lý… Đến
lượt mình, vật lý lại phân ra cơ học, điện học, quang học… Cơ học lại phân
ra cơ học chất rắn, cơ học chất lỏng, cơ học chất khí… tạo nên các lĩnh vực
chuyên môn hình rẻ quạt và cách tư duy của các nhà chuyên môn tương ứng,
xem Hình 17. Mặt khác, hiện thực khách quan còn có thể phân chia theo
những khía cạnh chung, giống nhau giữa các chuyên môn hình rẻ quạt, tạo
nên các chuyên môn hình vòng cung (xem Hình 18) và cách tư duy tương
ứng của các nhà chuyên môn loại này. Toán học, lý thuyết hệ thống, lý
thuyết thông tin, điều khiển học… có thể coi là các lĩnh vực chuyên môn
hình vòng cung.
