Phân loại được hiểu là quá trình tổ chức lại các thông tin thành các nhóm
khác nhau tương ứng với các dấu hiệu (hiểu theo nghĩa rộng) do người giải
bài toán chọn ra. Các dấu hiệu này có thể là những tính chất khách quan, cơ
bản của các đối tượng như số lượng điện tử vỏ ngoài cùng của nguyên tử
(phân loại tự nhiên), có thể là những đặc điểm quy ước chủ quan như sắp
xếp các đối tượng theo bảng chữ cái (phân loại nhân tạo).
Phân loại thường được dùng ở những nơi có quá nhiều đối tượng (thông
tin) và người ta muốn tạo sự dễ dàng trong việc phát hiện những dấu hiệu
lặp lại mang tính cụ thể nhất định cho từng loại đối tượng. Từ đây, người
suy nghĩ có thể dùng đối tượng đại biểu cho từng loại, làm công việc xử lý
thông tin trở nên gọn hơn.
Tương tự:
Tương tự là sự giống nhau giữa các đối tượng khác nhau về một hoặc vài
dấu hiệu (hiểu theo nghĩa rộng) nào đó. Tương tự như là hình thức tư duy,
thường sử dụng trong những trường hợp, ở đó, một trong các đối tượng
tương tự nhau được nghiên cứu tốt hơn những đối tượng khác. Người suy
nghĩ có thể dùng những phương pháp và kết quả nghiên cứu của đối tượng
đó cho những đối tượng tương tự khác. Những kết quả nghiên cứu này có
thể là các ý tưởng, tính chất, các mối liên kết, các quy luật, các thành
phẩm...
Khái quát hóa:
Khái quát hóa là quá trình suy luận đi từ cái riêng đến cái chung, từ mức
độ chung ít đến mức độ chung nhiều hơn, từ chung cho một loại đến cho
nhiều loại. Ví dụ, từ cỏ, rau, cây ăn trái... đi đến thực vật; từ côn trùng, thú
ăn cỏ, ăn thịt... đi đến động vật; từ thực vật, động vật đi đến sinh vật... Kết
quả của quá trình này thể hiện thành các khái niệm, luận điểm khái quát, các
quy luật, lý thuyết khoa học.
Cụ thể hóa:
Cụ thể hóa là quá trình suy nghĩ dựa trên việc phối hợp các khái niệm trừu
tượng đã có liên quan đến đối tượng cho trước, thành hình ảnh tương đối
