“Một cô gái ở đầu thành phố, đi làm ở cuối thành phố. Ngày hai lần, cô đạp xe sáng đi, tối về. Sau
một thời gian, cô bắt đầu dành ra một khoản tiền tiết kiệm mỗi tháng để mua xe gắn máy. Trong quá
trình tiết kiệm, một ý nghĩ nảy sinh và ngày càng bám riết trong đầu cô: “Phải mua xe Spacy mới
được”. Ý nghĩ đó biến thành sự thôi thúc ngày càng mạnh. Vì chưa đủ tiền, cô phải vay mượn bạn bè,
người quen và có được xe Spacy đi... Đến lúc trả nợ, cô phải khất lần, khất lữa. Cuối cùng, không thể
lùi được mãi, cô đành phải bán không chỉ xe Spacy đang đi mà cả những vật dụng mua trước đó như
tủ lạnh, TiVi, radio-cassette, phải chuyển sang nơi thuê nhà rẻ hơn để có tiền trả nợ”.
Nhìn toàn bộ câu chuyện, chúng ta thấy cô gái có vấn đề, thuộc loại vấn
đề không đáng nảy sinh. Vấn đề đó có nguyên nhân là cô gái đã không tự
điều khiển được thế giới bên trong, mà để các hiện tượng thuộc thế giới bên
trong, dưới tác động của những cám dỗ bên ngoài, một cách tự nhiên, điều
khiển các quyết định hành động của mình, dẫn đến những hậu quả đáng tiếc.
Trong thực tế cuộc sống, những câu chuyện tương tự như câu chuyện vừa
nêu, không phải là ít. Thậm chí, có những câu chuyện với kết cục buồn hơn
nhiều. Ví dụ, đúng lúc cô gái cần xe Spacy hoặc cần tiền trả nợ, một chàng
con nhà giàu hoặc “đại gia” xuất hiện, ra tay “cứu giúp”. Đổi lại, cô gái trở
thành bồ nhí, gái bao, có con ngoài giá thú, bị đánh ghen, trở thành gái gọi
chuyên nghiệp rồi làm má mì... Đứa con lớn lên ghiền ma túy, tham gia giới
giang hồ, gây nhiều tội ác với xã hội...
Chúng ta quay trở lại câu chuyện nói trên. Nếu được trang bị năng lực tự
điều khiển, cô gái đã có thể ra những quyết định và hành động khác đi. Cô
dùng tư duy kiểm soát thế giới bên trong của mình. Như các bạn đã biết, để
tư duy làm việc, đơn giản nhất, bạn chỉ cần đặt câu hỏi để tự trả lời. Cô gái
có thể đặt các câu hỏi, khi trong đầu xuất hiện ý nghĩ, dự định nào đó. Ví dụ,
“Mình tiết kiệm tiền mua xe gắn máy xuất phát từ nhu cầu gì? nhằm thỏa
mãn nhu cầu gì?”. Cô tự trả lời: “Nhu cầu tiết kiệm sức lực, vì đạp xe từ
ngày này sang ngày khác mình đã thấm mệt”. Đến khi có ý nghĩ mới nảy
sinh: “Phải mua xe Spacy mới được”, cô có thể lại đặt các câu hỏi tương tự.
Lần này, câu trả lời và quá trình suy nghĩ có thể xảy ra như sau:
“Nhu cầu mua
xe Spacy là nhu cầu hợp thành gồm nhu cầu tiết kiệm sức lực và nhu cầu được để ý, chú ý. À mình bắt
đầu đi lệch ra khỏi mục đích ban đầu đây. Trước mặt mình không phải một bài toán như trước mà là
