phương pháp giải đã có sẵn trong chuyên môn đó). Chúng chiếm số lượng
rất nhỏ trong tổng số các vấn đề của cá nhân gặp trong cuộc đời và chỉ là
một loại. Trong khi đó, các loại bài toán có thể có trên thực tế đa dạng hơn
rất nhiều và liên quan chủ yếu đến quá trình biến đổi thông tin thành tri thức
(QT2). Trong ý nghĩa này, lý thuyết thông tin có nhiều hạn chế. Dưới đây,
người viết liệt kê một số trong các hạn chế đó:
1. Có sự khác nhau về mặt nguyên tắc giữa yêu cầu của quá trình
truyền thông tin: Tái tạo thông tin một cách chính xác (xem mục nhỏ
6.3.2) và yêu cầu của QT2: Tạo ra thông tin khác thông tin ban đầu
(thông tin có tính mới) và đem lại ích lợi (giúp giải bài toán).
Công bằng mà nói, QT1 có những yếu tố (các loại mã, các loại nhiễu)
có thể tạo ra thông tin có tính mới ở các giai đoạn như mã hóa, truyền,
giải mã và trong một số trường hợp cụ thể, thông tin mới đó đem lại ích
lợi (giúp giải bài toán). Bài toán “gà, chó” ở trên là một trong các ví
dụ. Hoặc, nhiễu do truyền các thông tin di truyền có thể tạo ra đột biến
giúp cá thể cho trước thích nghi hơn với môi trường. Tuy vậy, đấy
không phải là đối tượng và mục đích của lý thuyết thông tin. Các ví dụ
về nhiễu tạo các biến dị có lợi là những trường hợp may mắn đặc biệt,
mang dấu ấn của phương pháp thử và sai.
2. Lý thuyết thông tin tập trung vào quá trình truyền lượng thông tin
trừu tượng tính theo đơn vị bit trong kênh liên lạc mà không quan tâm
đến chính thông tin về các mặt như nội dung, ý nghĩa của thông tin cụ
thể cho người cụ thể sử dụng thông tin đó. Những điều mà lý thuyết
thông tin không quan tâm lại là những điều quan trọng đối với QT2.
3. Nếu như các bộ phận trong chuỗi truyền thông tin được coi mang
tính khách quan nhất định thì con người, khi đóng vai trò của các bộ
phận truyền và biến đổi thông tin lại chủ quan. Ví dụ, con người cụ thể
rất quan tâm giá trị của các thông tin làm thỏa mãn các nhu cầu cá
nhân, các thông tin đem lại các xúc cảm dương cho chính bản thân
mình. Do vậy, sử dụng các ý tưởng của lý thuyết thông tin cho quá trình
tư duy cần luôn chú ý đến phạm vi áp dụng của các ý tưởng đó. Hoặc
